DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN
CS VRIJDAG

T O M   R O O D U I J N

11 augustus 1999

Onheilstijdingen (2)

"Als u last heeft van trombose-verschijnselen, spasmen, pijnscheuten, gevoelloosheid in uw benen, krampen, duizeligheid, draaierigheid, hoofdpijn, oorsuizingen, gewrichtspijn, neerslachtigheid, angstaanvallen, onduidelijk praten, onzuivere blik of geheugenverlies en u gebruikt Aspartaam (NutraSweet, Equal, Spoonful, etc.), dan lijdt u waarschijnlijk aan de Aspartaam-ziekte." Zo citeert Nancy Markle in een alarmerend webmanifest zichzelf uit een toespraak die zij hield op de World Environmental Conference. Ze heeft de strijd aangebonden tegen het zoetmiddel dat als suikervervanger voor de thee en koffie wordt verkocht, maar ook is verwerkt in veel dieetartikelen. Gebruik ervan zou, ten gevolge van methanolbestanddelen, op de langere duur kunnen leiden tot Multiple Sclerose, tumoren, Alzheimer en nog veel meer ellendigs nog afgezien van de dodelijke uitwerking van het zoetmiddel op lijders aan suikerziekte.

Wie met de namen Aspartame, Markle en NutraSweet een zoekactie op Internet onderneemt, kan constateren dat ook dit Internet-vuurtje tot de bekende veenbrand heeft geleid. Nancy Markle's aanval opende een brede discussie op talloze algemene vrouwensites, haar artikel werd overgenomen door een Australische site voor alternatieve geneeswijzen en op een voorlichtingssite voor dieetpatiënten raadt een arts aan het gebruik van Aspartaam zekerheidshalve tot een minimum te beperken. Maar NutraSweet ging in de tegenaanval en opende een site waarop alle beschuldigingen aan de hand van maar liefst '200 wetenschappelijke onderzoeken' worden ontkracht. Voorzover er door de methanol in Aspartaam formaldehyde in het lichaam wordt aangemaakt, zoals beweerd door Markle, betreft het een aanzienlijk kleinere dosis dan men normaal aantreft na de consumptie van een stukje fruit, bij verhitting van de stof komt in het geheel geen giftig mengsel vrij en Aspartaam leidt helemaal niet tot het Golfoorlog-syndroom een groteske uitsmijter van Markle waarmee ze haar betoog geen goed deed.

"Internet is een nieuw en opwindend medium met een grote hoeveelheid kwalitatief hoogstaande medische bronnen", luiden de zalvende woorden waarmee NutraSweet zijn verweer afsluit. "Tegelijkertijd klinkt op het net borrelpraat als het gaat over gezondheid en voedsel. Dat komt omdat iedereen met een computer zich er kan presenteren als een gezaghebbend deskundige op vrijwel elk gebied, inclusief dat van Aspartaam. We zagen zelfbenoemde Aspartaam-experts zich bevoordelen en zonder enig respect voor de wetenschappelijke waarheid hun particuliere gezichtspunten uitdragen."

Ooit richtte de ombudsman van de VARA de firma Exota ten gronde door op de televisie te beweren dat de limonadeflessen konden exploderen. Tegenwoordig kan inderdaad iedereen thuis met een computer de aanval op een produkt openen, waardoor bedrijfsrisico's door mediaschade aanzienlijk groter geworden zijn. Het is dan ook in het grootste belang dat ogenblikkelijk en professioneel het tegenoffensief wordt ingezet. Het Algemeen Dagblad signaleerde hier vorige week een geheel nieuwe bedrijfstak in de pr-branche: 'rumor busters' als bureau Burson-Marsteller, die aan de hand van speciale zoekmachines laster en geruchten op Internet over bedrijven en produkten opsporen en ontzenuwen. "We analyseren wie het bericht heeft verspreid en waarom hij dat heeft gedaan", citeert de krant een functionaris van het bureau. "Daarna proberen we het de kop in te drukken."

Of dergelijke bureaus waar voor hun geld kunnen leveren, is zeer de vraag. De machinisten van de geruchtenmachine die Internet heet, dienen op eigen terrein te worden verslagen. Zodra het gerucht overslaat op andere media, is het hek van de dam: hoe harder dan de ontkenningen, des te hardnekkiger het gerucht volgens het waar-rook-is-is-vuur- principe. De Aspartaam-rel dreigt te ontsporen, want het bericht erover trof ik aan in een papieren krant.