DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN
CS VRIJDAG

T O M   R O O D U I J N

9 juli 1999

Kleine mediageschiedenis (slot)

Voor de webcam wordt niet geacteerd; de kijker kan getuige zijn van de verpletterende werkelijkheid in talloze woon-, werk- en slaapkamers over de hele wereld. Echt geldt op Internet als een keurmerk. Echt geldt ook als aanbeveling voor de in bizarre afbeeldingen gespecialiseerde Internet-sites. U kunt het zo gek niet bedenken of het is er: verongelukte weggebruikers, open wonden, afgerukte ledematen, ingeslagen schedels - de fotoverzameling uit de gruwelkamer van de autopsie-arts. Deze sites, de Internet-variant op de videoserie Faces of Death, zijn razend populair onder scholieren. Nu nog verschijnen de statische plaatjes moeizaam via vaders modem op het computerscherm, maar je kan er donder op zeggen dat een nieuwe generatie scholieren straks likkebaardend bewegende horrorbeelden via de breedbandverbinding bekijkt en uitwisselt.

Twintig jaar na de eerste kabel-aansluiting komt nu een ADSL-lijn mijn huis binnen. Deze verbinding doet mij volgens KPN Telecom twintig keer sneller over het Internet surfen dan ISDN en verschaft mij een enerverend kijkje in de nabije toekomst van de media. Op het 'Snelnet' vormen televisie en film een integraal onderdeel van het web-aanbod: door Delay TV hoef ik nooit meer een televisieprogramma te missen, eenvoudig omdat het aanbod van de publieke omroep van de afgelopen 24 uur op elk gewenst moment kan worden bekeken.

De jukebox van Snelnet bestaat uit de TMF-top-40, waaruit ik elke clip direct kan afspelen. Zo kan ik ook oude afleveringen van het Polygoon- journaal, de prijswinnende band van het Nooderslag-popfestival, Music for Airports van Brian Eno of trailers van de laatste bioscoopfilms bekijken - alles full screen. En via de BBC, CNN of MSNBC glijden de nieuwsitems nu zonder haperingen over het scherm. Een minuscuul topje van een gigantische ijsberg als straks de audiovisuele archieven even toegankelijk worden als nu de geschreven bronnen.

De fragmentarisering van de media die in Nederland al een aanvang nam met ons omroepbestel op basis van religieuze en levensbeschouwelijke zuilen en tien jaar geleden met de komst van commerciële televisie een vervolg kreeg, wordt op Internet vervolmaakt. Door de technologie kreeg het democratiseringsideaal uit de jaren zestig toch nog gestalte: het medium is geknipt voor de allerindividueelste expressie van de allerindividueelste mens. Al is de belangengroep nog zo klein, hij moet op Internet te vinden zijn. En, omgekeerd, blijft dankzij de moderne media geen doelgroep onbediend. Televisiezendtijd niet toereikend voor het uitzenden van alle wedstrijdsport die in ons land wordt beoefend? Dan gaan de sportbonden het kaatsen, softballen en inline-skaten toch zelf via Internet uitzenden?

Terug naar de experimentele Soirée-Musicale van radiopionier H.H.S. Steringa Idzerda, waarmee tachtig jaar geleden de omroep gestalte kreeg. Was het toen een wonder dat bij het handvol gelukkigen dat een radiotoestel had ineens de Parademarsch Turf in je ransel door de huiskamer schalde, nu is het een wonder dat iedereen met Internet zijn eigen Soirée kan samenstellen, ongeacht of die nu uit actualiteiten, videoclips, beursberichten, peepshows of kamertjeszonden bestaat. De luidsprekerbox van weleer is een doos van Pandora geworden; van wat daar over enkele decennia uit tevoorschijn komt, kunnen we ons nu geen voorstelling maken.

In deze kleine mediageschiedenis beschreef ik hoe ik als twintigjarige voor de VPRO-radio met een bandrecorder op stap ging. Later verruilde ik dat apparaat voor pen en notitieblok - nog altijd het geredschap van de journalist van de geschreven pers. Ook ging ik op journalistieke reis met een cameraploeg. Maar de scheiding tussen al die mediatypen wordt diffuser: op Internet versmelten kranten, omroepen, portalen en nieuwsagentschappen tot multimedia-bedrijven. De journalist van de toekomst, berichtte onlangs de International Herald Tribune, wordt een soort eenmansorkest, die naar keuze per satelliet foto's, geluidsopnamen, bewegend beeld of tekst naar zijn redactie zendt.

Vooruitlopend op die ontwikkeling begint de website van NRC Handelsblad maandag met een experiment: De Draad wordt deze zomer verluchtigd met videobeelden, vervaardigd door schrijver dezes. Om de advertentietekst van Steringa Idzerda's Nederlandsche Radio Industrie van in 1919 te parafraseren: "Iedereen die in het bezit is van een eenvoudige computer kan deze beelden rustig thuis zien."