DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN
CS VRIJDAG

T O M   R O O D U I J N

17 juni 1999

Cocoonen met Aibo

"De kantoormens raakt niet gestresst door de nieuwe technologie op zichzelf, maar de door de permanente beschikbaarheid die nieuwe technologie van hem eist." Citaat uit een artikel over 'high-tech anxiety' dat ik printte, maar waarvan de herkomst niet meer te achterhalen is. Ik las het na het bericht over de 'computer-tachograaf' die de FNV introduceerde: een programma dat alle toets- en muisbewegingen van de computerwerker registreert en de werknemer, wanneer een bepaalde limiet is bereikt, sommeert enige tijd rust te nemen om een muisarm te voorkomen. "De frequentie van het communiceren is enorm toegenomen", sprak Geoffrey Godbey, hoogleraar vrijetijdswetenschappen aan de universiteit van Pennsylvania op de conferentie waarvan het artikel een verslag was. "Praten door de mobiele telefoon, ontvangen en zenden van e-mails - het is allemaal toegenomen. Mensen hebben het gevoel er niet meer aan te kunnen ontsnappen, en dat neemt waarschijnlijk alleen maar toe."

Het op commando van de FNV-tachograaf even een ommetje in de kantoortuin maken, werkt niet als de werknemer eenmaal is besmet met het virus van de 'technostress'. "Neem een technologie-vakantie", luidde het advies van Robert J. Du Puis, arts en auteur van het boek How to Handle High Tech Stress, op dezelfde conferentie. "Neem vrij en beantwoord geen e-mail en draag geen beeper of mobiele telefoon." Verder raadde Du Puis aan de drempel tussen de werkplek en het privédomein te verhogen, door geen werk mee naar huis te nemen. Laptop en mobiele telefoon, dient de hedendaagse computerwerker te beseffen, vormen de belangrijkste bedreiging van de gemoedsrust. De arts wees op het wezenlijke verschil tussen de exponentiële wijze waarop technologie zich ontwikkelt en de veel beperkter opnamecapaciteit van de doorsnee computeraar. "We moeten alleen bruikbare technologie tot ons nemen en de rest laten voor wat het is."

Ook Faith Popcorn, trendwatcher en uitvinder van de term 'cocooning', mengde zich in het debat. Zij sprak liever van 'Future tense', een geestelijke toestand die kan worden voorkomen door aan nieuwe technologie een persoonlijke betekenis te ontlenen. Die betekenis vind je thuis, niet op het werk, en hij kan worden verkregen door bijvoorbeeld op Internet naar antwoorden te zoeken op vragen over leven en dood, over ziekte en genezing, over financiële zaken en over uit het oog verloren familieleden. "Dan benutten ze thuis de goede kanten van de technologie", sprak Popcorn.

Liever dan door het raadplegen van zwaarmoedige webpagina's zou ik thuis het goede van nieuwe technologie ondergaan met een speeltje waarmee Sony op Internet adverteert: Aibo (Artificial Intelligence roBOt), het door de electronicafabrikant ontwikkelde robothondje, waarvan de eerste oplage 3000 (prijs: $ 2500,-) stuks in twintig minuten was uitverkocht. Het kwispelt, blaft, krabt achter het oor, waggelt, zwaait hallo, geeft pootje en reageert op spraak, kleur en beweging. Het dier, garandeert de fabrikant, smeedt een persoonlijke band met het baasje en vice versa. "Aibo uit verscheidene emoties, groeit door leren van en communiceren met mensen en verzorgt daardoor een geheel nieuwe vorm van entertainment."

De met camera, microfoon en speaker uitgeruste viervoeter is zelfs in staat om, afhankelijk van zijn stemming, na te zijn geaaid, op te zitten of een achterpoot te heffen om een plas te doen. Bij dat laatste kunstje is het geluid van water te horen, maar komt geen vocht of geur vrij. Wel de lusten, niet de lasten van de hond: uitlaten hoeft niet meer. Cocoonen met Aibo: de ideale manier om spelenderwijs vertrouwd te raken met nieuwe technologie.