DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN
CS VRIJDAG

T O M   R O O D U I J N

18 mei 1999

Play it again, Theo!

Dat Gerard Reve zijn gedichten nog altijd op indrukwekkende wijze kan voordragen is bekend. De 75-jarige meester bewees dat nog vorig jaar voor 2000 jongeren op het Crossing Border Festival. Minder bekend is, dat in de columnist Theodor Holman een groot Reve-vertolker schuilt. Hij zette een aantal gedichten op muziek en zingt ze terwijl hij zichzelf op de piano begeleidt. Twee keer mocht ik van zon uitvoering getuige zijn: op een feestelijke bijeenkomst bij mij thuis en bij de besloten uitreiking van de hoogste koninklijke onderscheiding aan Reve, eind vorig jaar. Bij die laatste gelegenheid leunden de minister van binnenlandse zaken en zijn echtgenote als groupies over de vleugel: Play it again, Theo!

Dankzij Internet kan nu iedere wereldburger kennis nemen van Holmans Reve-vertolkingen: op de site van Theo van Gogh zijn de komende vier weken in real audio vier gedichten te beluisteren, te beginnen met Credo uit 1968: Niets te verwachten, niets te hopen: / er rest mij niets dan duisternis en Dood. / Ik zie het, maar ik wankel niet: wie Gij ook zijt, / U heb ik lief, met heel mijn hart, met al mijn Bloed.

De eerste regels van het gedicht zouden het motto kunnen zijn van De Gezonde Roker, de titel van Van Goghs site. Toen ik er geruime tijd geleden een kijkje nam, was DGR niet meer dan een aangeklede column: electronische fluitklanken begeleidden Van Goghs provocerende, vaak sarcastische en niet zelden morbide gedachtenstromen. "Dat het leven zo onrechtvaardig is, stelt hij in zijn jongste column, "dat de ÄÄn wel en de ander niet bij haar zelfmoordpoging slaagt of dapper voorwaarts rollend verpulverd wordt, er valt geen touw aan vast te knopen. Nu is er op de site meer te zien, zoveel zelfs dat mijn computer minutenlang bezig was de openingspagina binnen te halen. Voor het logo van zijn site combineerde de columnist, tv-maker en cineast een Gauloise-verpakking, het mannelijk lid en de spreuk van de provincie Zeeland.

De website biedt van Van Goghs veelzijdig oeuvre een uitvoerig overzicht: van zijn nachtradioprogramma Het laatste oor tot zijn stripverhaal Recreatie met Eric Schreurs, van een poster van zijn jongste speelfilm tot een videofragment van zijn optreden in de Teringtubbies. Tot in de kleinste details - een doodshoofd in het decor; de columnist blaast als aangespoelde walvis het laatste water uit - wordt de bezoeker doordrongen van Van Goghs gedachtenwereld: geen compromissen, dood ga je toch. "God dobbelt niet, om zijn jongste column nog eens te citeren, "en de wreedheid van het heelal beloert ons met huiveringwekkende leegte. Een jongere voelde dat cynisme in zijn reactie op De Gezonde Roker haarfijn aan: "Ik ben de jeugd/hoop van dit land, schreef hij de columnist. "Na jarenlang onderwijs ben ik nu bezig aan een serieuze HBO-opleiding, zodat ik klaar word gestoomd voor de dynamische arbeidsmarkt. Als ik het slim speel, heb ik over een paar jaar een goede baan en een mooi inkomen, en een zonnig toekomstperspectief. Ja, daar ben ik mooi klaar mee. Ik moet al kotsen bij de gedachte.

Op zijn onderhoudende site ("Een initiatief van het Michal Zeemanfonds voor gevallen vrouwtjes) kondigt Van Gogh aan, dat de 325 afleveringen van zijn interviewreeks Een prettig gesprek binnenkort te zien zullen zijn via Snelnet . Over dat laatste verschijnsel morgen meer.