DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN
CS VRIJDAG

T O M   R O O D U I J N

12 mei 1999

Berichten over belegering (5)

,,Het drukke centrum van de derde grote stad in Servië is om elf uur 's ochtends binnen tien minuten twee keer gebombardeerd'', mailde dr Sima Avramovic van de rechtenfaculteit van de universiteit van Belgrado gisteren. Avramovic beschreef het stadshart van Nis, inclusief de markt, het medisch centrum, het busstation en de oude voetgangersbrug. ,,Tot nu toe zijn er vijftien burgers gedood, ongeveer zeventig gewond - van wie een aantal ernstig. Ik vraag me werkelijk af hoe het mogelijk is vrijwel dagelijks zulke blunders te begaan. De geloofwaardigheid van de Navo wordt er in elk geval niet groter op.'' ,,Ik ben zo verdrietig, zo verdrietig'', meldde Olga Besevic haar nichtje in Los Angeles door de telefoon. Er waren bommen gevallen op de wijk Panchevo waar veel kinderen wonen die ze vioolles geeft. ,,Ik heb ze niet kunnen bereiken, weet niet of ze nog in leven zijn. Rond elf uur hoorden we een serie dreunen, we wisten niet waar het was, alleen dat het niet in Belgrado was. Ze hebben vannacht huizen en buurten en flats in heel Joegoslavië gebombardeerd. Ze zijn als bloeddorstige haaien, het kan ze niets meer schelen. Dit is complete krankzinnigheid, ze zijn hun verstand verloren.''

,,We zitten totaal in de put'', sprak haar zuster Ivanka. ,,Niets helpt. De troepen worden teruggetrokken uit Kosovo, maar die ellendige monsters kondigen aan dat de bommenregen doorgaat. Ze zijn niet geïnteresseerd in vrede totdat al onze huizen zijn verdwenen, tot ons hele volk is vermoord, totdat er niemand meer over is om ons te betreuren. Ze bombarderen overal burgers, ik heb nog nooit zulke onmenselijke wezens meegemaakt. Hoe kunnen mensen gewoon blijven zitten en niets doen? Waarom willen ze ons uitroeien, alsof we een minderwaardig soort zijn? (...) Soms wandel ik de stad in. Er wordt nog altijd gezongen op het Vrijheidsplein, er zijn optredens en er worden gedichten voorgelezen. De ongeveer 300 Chinezen in Belgrado zijn nu bij alle evenementen, met ons verbonden en onze ellende delend door het verspilde bloed ten gevolge van onze gemeenschappelijke vijand. Het is als het einde van de wereld.''

Dusan Rakitic Srbic, rechtenstudent in Belgrado, vroeg de Jurist-lezers lezers retorisch waarom uitgerekend wanneer de Joegoslavische troepen zich terugtrekken, de geallieerden de snelweg van Novi Sad via Belgrado naar Nis bombarderen. ,,Mag ik hieruit concluderen dat de Navo-bevelhebbers helemaal geen terugtrekking uit Kosovo willen?'' Milica Camilovic mailde naar dezelfde site dat ze buitengewoon treurig was ,,omdat voor het eerst Belgrado overdag werd gebombardeerd''. Ze somde de 'fouten' van de Navo op en concludeerde cynisch dat er niet eens verontschuldigingen werden aangeboden. ,,Hoeveel van die missers worden er nog begaan?''

,,Alweer bijna vijftig dagen en vrijwel geen vooruitgang'', verzuchtte gisteren 'Insomnia', assistent-professor Engelstalige literatuur aan de universiteit van Novi Sad per email. Op alle zenders die hij op de televisie bekeek zag hij, ongeacht van welke partij, dezelfde retoriek, propaganda en onverzettelijkheid. ,,Verandering van taalgebruik zou een verbetering betekenen , maar die is er niet. De enige verandering (afgezien van de vernietigde infrastructuur, de lege winkels en het opraken van de benzine) valt waar te nemen in de schuilkelder, die steeds minder vrijwillig wordt bezocht. Met 'bezocht' bedoel ik het achteloze ritueel van het de kelders binnengaan. We gaan naar beneden en even later gaan we weer naar boven. Maar mensen geven er tegenwoordig bij alarm de voorkeur aan voor hun deur te gaan staan en nieuwtjes, meningen en geruchten uit te wisselen. Alleen als vliegtuigen en explosies te horen en te voelen zijn, tonen mensen zich bereid de gebouwen in te vluchten. Anders blijven ze, feiten en leugens vertellend, op straat staan, hun ogen op de hemel gepriemd.''