DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN
CS VRIJDAG

T O M   R O O D U I J N

5 mei 1999

Spelletjes

In de bloedigste aller eeuwen is de conclusie dat het kwaad nu eenmaal in de mensheid verankerd ligt nog steeds niet aanvaard. Daarom wordt na uitbarstingen van 'zinloos geweld' de oorzaak steevast gezocht bij factoren die de in diepste wezen onschuldige moordenaars beïnvloedden. Deze eeuw passeerden tal van boosdoeners de revue: de roman, jazzmuziek, de televisie, het stripverhaal, oorlogsspeelgoed, popmuziek, geestverruimende middelen, drank, de film. Nu zijn het de computerspelletjes die tere Amerikaanse jongenszielen te Littleton tot hun moordpartij zouden hebben gebracht.

De leden van de Trenchcoat Mafia waren geobsedeerd door Doom en Quake, waarin de vijand met een batterij geavanceerde wapens dient te worden bestreden. Familieleden van de slachtoffers overwegen nu de spelletjesfabrikanten en -distributeurs aan te klagen wegens medeplichtigheid aan het drama op de Columbine High School. Als dat een serieuze zaak wordt, kunnen ook schadeclaims worden verwacht van de overlevenden van de Londense bomaanslagen. In Quake geldt immers als een van de effectiefste wapens de spijkerbom. De Nail Bomb ('A grenade with shrapnel') bevindt zich in het Storm Trooper Quake-arsenaal temidden van de Flame Thrower ('Is it getting warm?'), het RF Rifle ('Mow the man down') en de de Flame Bomb ('Cross the nail bomb and the flame thrower').

Je kan het zo gek niet bedenken, of het bestaat in de wereld van het computerspel. Bekendste voorbeeld in het genre is 'Carmageddon', waarin levensechte voetgangers, waaronder bejaarden en moeders inclusief babywagen, vanachter het gesimuleerde dashboard van een auto tot moes kunnen worden gereden. Bij een voltreffer spatten bloed en ledematen in de rondte, hoogtepunten die van levensechte 'splash'-geluiden zijn voorzien. Gezien de verkoopcijfers is dit een voor velen uiterst vermakelijk tijdverdrijf.

Hoe smakeloos de spelletjes vaak ook zijn, het standpunt dat ze leiden tot nabootsing in de werkelijkheid lijkt me moeilijk verdedigbaar. Is het aantal moedwillige aanrijdingen sinds de introductie van Carmageddon vergroot? Ik zou eerder het omgekeerde verwachten. Zoals aan de verkrijgbaarheid van pornografie een preventieve werking wordt toegeschreven, kan je van de schep-, schiet- en moordspelletjes ook een surrogaat-werking verwachten. Anders gezegd: voor wie er heimelijk van droomt met klasgenoten, collega's of niet-eigenheimers af te rekenen, kan het computerspel uitstekend als bliksemafleider fungeren .

De spijkerbom (,,A few sticks of commercial explosive bound in tape with a handful of 6in nails'' volgens de definitie van de Political Terrorism Database) is nog maar kinderspel vergeleken bij de maatregelen waarmee in het spelletje 'Requiem' met tegenstanders kan worden afgerekend. In dit spel vecht de deelnemer zich in de persoon van Malachi ('De meest rechtschapen hardcore engel') een weg door onderwerelden en futuristische steden, teneinde de schepping te redden van 'de wraak van de gevallen helleduivels'. Dit doel kan Malachi ondermeer bereiken met 'Bloodboil' ('Zijn bloed kookte in zijn aderen, en hij vervloekte de Heer en stierf'), 'Lightning' ('En hij bezorgde hen een regen van pijlen en bliksem, en veroorzaakte chaos en zaaide grote verwarring'), 'Locusts ('Een sprinkhanenplaag daalde op hen neer, en zij weenden') of de 'Apocalyps' (En allen die het aanschouwden, werden teruggestuurd in de vorm van stof').

De cirkel is rond: het Boek der Boeken als inspiratiebron voor een computerspel. Maar de makers van Requiem kunnen gerust zijn: Al heeft de Bijbel meer dan welk ander produkt van de menselijke creativiteit gewelddadigheid opgeroepen, nooit zijn de drukkers en distributeurs ervan door de rechter ter verantwoording geroepen.