DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN
VRIJDAG

T O M   R O O D U I J N

24 maart 1999

Klaar voor de oorlog

Het wordt oorlog, het hangt in de lucht als de lente. In een lange rede bereidde president Clinton gisteren zijn volk voor op de doden die straks in grauwe zakken worden ingevlogen. Op de televisie bepleitte een medewerker van Clingendael een soortgelijke toespraak, te houden door onze premier. Wim Kok zou zijn rede kunnen besluiten met het gedicht 'De Doden' van Hugo Claus:

Alsof zij naar ons toemarsjeren
Ons omsingelen en de overgave
Vragen van lijf en lijk en have
Zo gaan en wenden en keren

In de enge, gegrendelde kamer
Grauwe soldaten, onze doden.
En wij, die hen nooit durfden noden
Horen hoe hard hun gehamer

Slaat en zien hoe het bloed trilt
In de tamme handen voor ons uit.
Ons bevlekte netvlies wordt dan licht.

Wij worden week, wij worden weke buit
En ons kermend verweer verstilt.
Zij komen in ons staan, als een gezicht.

,,In deze tijden van oorlogsdreiging wordt door de meeste Amsterdammers toch CNN weer gemist'', schrift Pitt Treuman. ,,Wat is de beste site op internet om breaking news (wat een woord voor bombardementen!) te volgen? Ikzelf kijk veel op CNN maar vraag me af of er niks beters is.''

Beste Pitt,
Kijk eens op MSNBC en proef bij dit samenwerkingsverband tussen Microsoft en NBC de verwachtingsvolle atmosfeer van dit prebellum. 'Ready for War' schreeuwt de openingspagina, de letters als in een bioscoopaffiche gelikt gemonteerd in een foto van soldaten in vechttenue. Onder de kop ,,NATO-krachten gereed om toe te slaan'' vind je een 'interactieve gids' voor de 'Kosovaarse kluwen'. Op kaartjes van de gehele Balkan en van Kosovo is aangegeven waar zich de belangrijkste strijdmachten, installaties, schepen en vliegtuigen bevinden. Dit 'Flash Point Kosovo' is patriottisme in een modern jasje.

Met behulp van een overzichtelijk 'drop down'-schermje tover je in een handomdraai de kenmerken van alle deelnemers op het strijdtoneel tevoorschijn en leer je hoe ze zich opmaken voor de confrontatie. Over het UCK wordt bijvoorbeeld gemeld: ,,Zeer beweeglijke en gemotiveerde strijdmacht. Speciale troepen mobiliseren in kleine dorpen etnische Albanezen. 'Hit-and-run-strikes' tegen Servische politie en Joegoslavische leger, die toenemen naarmate de omvang van het UCK-leger afneemt.'' Ooit Stratego gespeeld? Als je dit ziet, besef je ineens hoe hopeloos ouderwets dat spel geworden is.

Interactiviteit behelst behalve deze graphics en een enquète (,,Should NATO Strike?'') ook geluid, bewegend beeld en fotografie om je een nog vollediger indruk van het toekomstig slagveld te verschaffen. Wat te denken van de 'dia-show' die je bij MSNBC onder de titel 'Faces of a Winter War' kunt bekijken?

De uitwerking van deze aanpak is alleen, dat het oorlogvoeren abstracter wordt dan ooit - méér nog dan destijds bij de satellietbeelden die CNN van de precisiebommen op Irak liet zien. Om te weten hoe het gezicht van de oorlog er werkelijk uitziet, kan je beter te rade gaan bij de literatuur.