DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en
schrijf Tom Rooduijn
rooduijn@nrc.nl
JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN
VRIJDAG
T O M R O O D U I J N
22 maart 1999
Noodkreten
,,Het smerige Servische spelletje in Kosovo'', staat te lezen op de site van
het Kosovo Crisis Center, naast een foto van de bloedbesmeurde markt van
Mitrovica na een bomaanslag op 13 maart.
,,Nu ze niet in staat zijn de UCK-troepen te verslaan, nemen het Joegoslavische leger en hun politiemacht het op tegen een gemakkelijker tegenstander: de Albanese burger. Natuurlijk beginnen de aanvallen in het weekeinde, als de rest van de wereld uitrust en niet in staat is te reageren. Wanneer de werkweek aanbreekt, is de verwoesting een feit. '' Deze militante Albanese site biedt een foto van Hitler naast Milosevic en een betoog van het geschiedkundig instituut van Pristina over de Servische slachtpartijen die al vroeg in de 19de eeuw een aanvang namen. Maar de noodkreten van Kosovo-Albanezen op Internet nemen in aantal af. De site van het dagblad Koha Ditore is uit de lucht, evenals Arta, de engelstalige nieuwsdienst van deze krant. Van Kosova Sot is alleen op een Amerikaanse server de mededeling te vinden dat uitgever en hoofdredacteur door een Servische rechtbank wegens 'het verspreiden van etnische intolerantie en haat' zijn veroordeeld tot een boete van 1.600.000 dinar (een kleine 150 duizend dollar), waarmee het einde van deze krant zou zijn bezegeld. Dat lot hangt ook de periodieken Gazeta Shqiptare en Rilindja boven het hoofd, staat te lezen in de tot 19 maart geactualiseerde persberichten. De toen nog aanwezige diplomaten en waarnemers in Pristina nemen in de berichten verontrust afstand van de breidel van de Albanese pers. ,, We verzekeren onze lezers zowel als onze tegenstanders en redacteuren'', luiden de laatste woorden van het laatste persbericht, ,,dat de hoofdredacteur en de uitgever hun uiterste best zullen doen om het dagblad opnieuw te lanceren en verspreiden.''
Evenals het Kosovo Crisis Center belicht het Kosovo Daily Report (www.kosova. com) de oorlog vanuit Albanees perspectief in het Engels. De opeenvolging van gruweldaden die hier te lezen is contrasteert met de neutrale, bijna zakelijke stijl: ,,Three Albanians Killed, Seven Wounded, in Two Podujeva Villages on Saterday.'' Elke dag na het middaguur bericht deze offiële site van de Kosovo-Albanezen gedetailleerd van de schermutselingen, granaatinslagen, ontruimingen, plunderingen en moordpartijen tegen het decor van mislukte onderhandelingen. Vergeefs zoek je hier naar het lot van de Albanese pers, afgezet tegen de chaos in de streek inderdaad een bagatel. Inzicht in het standpunt van de tegenstander biedt de officiële terrorisme-site van de Joegoslavische overheid. Op hun beurt beschuldigen de Joegoslaven, met vrijwel dezelfde woorden en technieken, de Albanezen van 'genocide', 'expulsion' en massaslachtingen. Als bewijsmateriaal gelden 'shocking photos' waarvoor al op de openingspagina wordt gewaarschuwd: van 'onschuldige burgers' die door de 'Albanese terroristen' werden verminkt alvorens van het leven te worden beroofd, tot een verbrandingsoven waarin de Albanezen Servische burgers zouden hebben gecremeerd. Ook deze praktijken, moet een historisch overzicht aantonen, wortelen diep in de vorige eeuw.
Het propagandamateriaal van beide partijen onderstreept, beter dan nuchtere frontberichten, de uitzichtloosheid van dit conflict