DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN
VRIJDAG

T O M   R O O D U I J N

12 maart 1999

De puntmuts

De bivakmuts heeft een louter negatieve connotatie, over de bedoelingen van de drager ervan kan geen misverstand bestaan. Met het zwarte oogmasker ligt het al iets genuanceerder. Ontsnapte bajesklanten bij Donald Duck doen niet eens de moeite meer het af te zetten, wat al op een zekere sociale acceptatie duidt. Dat blijkt ook uit het feit dat de 'betere boef' er een draagt: Zorro, Robin Hood, Batman en andere iconen van de bandiet met het hart op de juiste plaats. De puntmuts vertegenwoordigt een nòg breder spectrum tussen extreem goed en bijzonder slecht en is door zijn zowel vriendelijke als angstaanjagende uitstraling een multi-inzetbaar hoofddeksel. Daarom is de Bijlmer-enquètecommissie er nog lang niet met de vaststelling dat er op de rampplaats puntmutsen zijn gesignaleerd.

Van belang is nu de vraag: hoe werd de Bijlmer-puntmuts gedragen? Nadere bestudering van de puntmuts in wezen en tijd geeft een dresscode voor het kledingstuk te zien, waarbij een belangrijk onderscheid moet worden gemaakt tussen de staande en de liggende puntmuts. Mutsen in de eerste categorie dienen ter afschrikking, terwijl de slap afhangende punt (vergelijk de staart van de kat) wil zeggen dat de drager ervan in vrede komt. Dan is er nog het onderscheid tussen de het gelaat bedekkende en de het gezicht vrijhoudende puntmuts. Hier past een parallel met de dresscode der ridders: wie de medemens met gesloten vizier tegemoet treedt, heeft kwaad in de zin. De drager hiervan hoeft bij de bank niet op een warm onthaal te rekenen.

De open, afhangende puntmuts wordt daarentegen wereldwijd gezien als de tooi van vriendelijke, meestal buikige mannen. Bekendste voorbeeld van het goedertieren karakter dat het hoofddeksel de drager ervan verschaft is de Kerstman, nog eens onderstreept door de rode bal aan het eind van de punt. Maar ook de verafgoding van natuurmensen in honderdduizenden tuinen geeft aan dat in deze contreien de puntmuts vooral een vriendelijk image heeft en wordt geassocieerd met de onschuld, het kinderlijke en het lieve in de mens. Op Internet vind je na de zoekopdracht 'Puntmuts' ondermeer een foto van een hond op de besneeuwde Ginkelse heide met die naam, waaronder: ,,Het is een van de beste en liefste honden die er zijn.'' De Puntmuts is ook de betekenisvolle naam van een kinderdagverblijf in Amsterdam-Watergraafsmeer. Peter Mutsaers, werkzaam bij het Cyclotron Laboratorium op de TU te Eindhoven, plaatste op zijn homepage een tuinkabouter met rode puntmuts achter zijn bureau met de tekst: ,,Muts at work.''

Het begrip 'puntmuts' blijkt ook in zwang te zijn bij vroedvrouwen voor de gevolgen van een verlossing met de vacuümpomp: op de site van ouders-online wordt daarmee vertederingsvol de zuigeling met het iets puntige schedeldak aangeduid. Nog niet onthuld is de precieze kleur van de Bijlmer-puntmutsen, maar mocht die geel zijn, dan bestaat voor deze mystery guests al een homepage: de Gele Puntmuts Pagina, dekmantel voor een dartsvereniging te Steenwijk. Via deze pagina beland ik bij de enige site waar de puntmuts met een agressiever onderneming kan worden geassocieerd: het Tuinkabouter Bevrijdings Front (TBF). ,,Bevrijd de tuinkabouter!'' luidt het credo van het TBF afdeling Gelderland, ,,en breng hem terug in zijn natuurlijke omgeving.'' Het manifest voor de rechten van de tuinkabouter wordt ondertekend door ,,de eerste (en dus heilige) tuinkabouter in Nederland'' Jozef K. Bouter.

Op talrijke Ku Klux Klan-sites is te zien hoe de puntmuts in zijn meest versluierende en agressieve vorm moet worden gedragen: rechtop, met van boven een scherpe punt en naar onderen tot op de schouders afhangend katoen, met alleen twee ovalen uitsparingen om doorheen te kijken. Er is een Klan-site waar de complete uitmonstering (,,Cape, hood, mask, hood liner, belt & blood drop shoulder patch'') à $85 kan worden besteld. Het zijn niet louter mannen in witte pakken die puntmutsen dragen. De pakken zijn behalve in wit ook te verkrijgen in de kleuren groen, blauw en Bourgogne-rood. Of in de Bijlmer nu wel of niet zulke pakken hebben rondgelopen, ze zijn in elk geval gemakkelijker verkrijgbaar dan die van het Michelin-mannetje.

The Muts Home Page
De Gele Puntmuts
Het Tuinkabouter Bevrijdingsfront
De Puntmuts homepage
Ku Klux Klan puntmuts
Wit pak met puntmuts bestellen