DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN

T O M   R O O D U I J N

3 maart 1999

Verkiezingen

Vorige week maandag bogen alle commissarissen van de koningin zich over een computerscherm voor de opening van de site over de Provinciale Statenverkiezingen. Commissaris Houben van Noord-Brabant verrichte met een muisklik de officiële openingshandeling. Op de foto's die de site sieren, zien we voldaan glunderende commissarissen. Dat komt, meldt het onderschrift, omdat de lolligste der commissarissen, Relus ter Beek, in de 'Stemwijzer' iedere vraag met 'oneens' beantwoordde, wat hem het advies opleverde om op Groen Links te stemmen! Dat was nog eens lachen.

Het tekent de knulligheid waarmee internet-initiatieven van de overheid gepaard kunnen gaan. De Provinciesite is een verzameling folders met wat knipsels, niet een dynamische en zelf informatie genererende site. Wie op verkiezingsdag 's middags om twee uur (het tijdstip waarop dit wordt geschreven) wil weten hoe de opkomst is, moet niet bij www.provincies.nl zijn. De site is in diepe rust, prognoses noch eerste opkomstpercentages worden gemeld - behalve een verwijzing naar dagblad Tubantia dat weer bureau Inter/View citeert: ,,Tot nu toe heeft 11 procent van de potentiële kiezers de gang naar de stembus gemaakt.'' Voor een prognose kan je nog beter naar buiten kijken. Het weer is de democratie vandaag gunstig gezind; regen pleegt traditioneel de PvdA parten te spelen. Daar valt Het Parool op de mat: 'Animo om te stemmen niet groot', luidt de openingskop. Met het afdrukken van de eerste prognoses en foto's van stembureaus heeft deze schildpad de haas verslagen.

Voor vanavond heeft de provinciesite de uitslagen per provincie in petto, met links naar de provincies die zelf de uitslagen online brengen. Vooral voor de 'potentiële kiezer' in het buitenland lijkt deze service interessant; waar vinden zij elders zo snel deze vrij zuivere peiling van de stemverhoudingen in het vaderland? In Nederland moet deze site concurreren met de televisie, de radio en teletekst, en morgen met de kranten. Dat betekent vanavond en vannacht drukte, en dan weer vier jaar een sluimerend bestaan.

De werkelijkheid is weerbarstiger dan de droom van de internet-democratisering, wezen ook de 'Eerste Internet Scholierenverkiezingen' te Gelderland uit. De uitslag was enigszins vertekend, meldt de bijbehorende site, omdat 'reformatorische of anderszins orthodox-protestantse scholen' niet meededen. Dat verklaart de afwezigheid in de uitslag van de kleine christelijke partijen, maar een verklaring voor de vele stemmen voor de CD (twee zetels) geeft de site niet. De organisatoren 'communiceerden' hun verkiezingen als een blik in de toekomst: in de volgende eeuw stemt iedereen misschien wel thuis 'vanaf het bankstel', aldus de provincie..

In een tijd dat hackers in staat blijken te zijn de koers van communicatiesatellieten van defensie te wijzigen, moet het voor een beetje computerknutselaar ook geen probleem zijn te knoeien met de uitslag van online-verkiezingen. Maar als het ooit zover komt, is er een belangrijk winstpunt: de computer elimineert het weer als democratische factor.