DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN

T O M   R O O D U I J N

23 februari 1999

Heksenjagers

Als internet een encyclopedie is dan heeft die wel een heel ruimdenkende redactie. Geen opvatting over mens of maatschappij, over diersoorten, de stofwisseling of het universum, of hij is er te vinden. Die openbaarheid is goed voor de meningsvorming. Vastgeroeste denkbeelden komen na kennismaking met andere weer los, door de uitwisseling van ideeën kunnen nieuwe inzichten ontstaan. Van de belangrijke verworvenheid die vrijheid van meningsuiting heet is internet een prachtige illustratie.

Drie weken geleden schreef ik op deze plaats een stukje over de rabiate Neal Horsley. Deze ex-hippie heeft de strijd aangebonden met voorvechters van abortus in het algemeen en met artsen die abortus plegen in het bijzonder. Op internet opende hij de met veel druipend bloed en foto's van foetussen opgesmukte site 'The Nuremberg Files' met een lijst van artsen die zich met abortus bezighouden of -hielden. In deze lijst worden degenen die zijn overleden doorgestreept en zij die gewond zijn geraakt grijs afgedrukt, waarmee een verhulde oproep wordt gedaan deel te nemen aan de golf van aanslagen die Amerikaanse abortusartsen en - klinieken teistert. Althans, dat vond een Amerikaanse rechter die de verspreiders van de site veroordeelde tot een miljoen dollar boete.

In Het Parool van gisteren betoogde Karin Spaink dat deze uitspraak ingaat tegen het recht op vrijheid van meningsuiting. Spaink beschouwt de Nuremberg Files als een wapenfabrikant: ,,Beiden leveren middelen. De Nuremberg Files verzamelt de namen en adressen van mensen die abortus uitvoeren en van hen die abortus publiekelijk verdedigen. Zulke informatie kun je gebruiken om die mensen hartelijke ansichten en bloemen te sturen, uit dank voor hun inspanning. Zulke informatie kan ook worden gebruikt voor zieke en illegale doelen - bijvoorbeeld door moordenaars. Maar dat maakt van degene die de homepage bijhoudt nog geen moordenaar.''

Om haar woorden kracht bij te zetten heeft Karin Spaink een kopie van de gewraakte lijst op haar eigen site gezet, in de veronderstelling dat de oorspronkelijke op last van de Amerikaanse rechter was verdwenen. ,,The site has by now disappeared from US servers'', schrijft Spaink in een toelichting, terwijl de Nuremberg Files tot op heden gewoon in de lucht zijn. Al schiet ze haar doel dus voorbij, dat laat onverlet de kern van Spainks betoog: zelfs de meest verwerpelijke standpunten moeten in de openbaarheid worden gebracht, al is het maar om kennis te kunnen nemen van de weerzinwekkendheid ervan.

Dat zou zo moeten zijn waar het ideeën, inzichten en theorieën betreft die niet lasterlijk zijn, niet gebaseerd zijn op halve en hele leugens en niet openlijk aanzetten tot geweld - wat Horsley naar mijn mening wel degelijk doet. Het gruwelkabinet van Neal Horsley bewijst dat er grenzen zijn aan de vrijheid van meningsuiting, óók op internet. Als neo-nazistische, racistische en revisionisten uitingen in de boekhandel verboden zijn, waarom zouden die dan wel op internet mogen? Dat geldt ook voor deze wijze van verkettering en vervolging van mensen die gewoon hun werk doen. Het is goed dat door het Amerikaanse vonnis een discussie is ontstaan over de toelaatbaarheid van bepaalde sites - ongeacht de vraag hoe ze uit te lucht te halen zijn. Want dat op internet de aanpak van dit soort moderne heksenjagers vrijwel onmogelijk is, wordt door Spaink wèl overtuigend aangetoond.