DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN

T O M   R O O D U I J N

19 februari 1999

De haatlijst (4)

In de aflevering van De Draad van afgelopen woensdag verdedigde Laura Jennings-Blijleven vanuit San Francisco de vrijheid van meningsuiting, zoals die zowel op internet als door de Amerikaanse wetgever in de meest ruime zin wordt nageleefd. Dat betekent dat zowel de meest rabiate racisten en neo-nazisten als voorstanders van de wereldrevolutie, vrije abortus of euthanasie hun zegje kunnen doen. Op die stellingname kwam wat afwijzende e-mail binnen. Een lezer uit Amsterdam, die liever anoniem wenst te blijven (maar wiens naam ik mij meen te herinneren uit de Amsterdamse gemeenteraadspolitiek van eind jaren zeventig), schrijft dat hij 'verslaafd' is aan de tv-programma's van Jerry Springer.

Hij noemt dit programma als voorbeeld van de hypocrisie die in de VS zijns inziens met die zwaar bevochten vrije meningsuiting gepaard gaat. ,,Ik erger me aan enerzijds de censuur als het gaat over seks of genitaliën in termen die tot de standaarduitrusting van de Nederlandse scholier horen - altijd dat ergerlijke piepje waardoor niets van de subtiliteiten van het gescheld te volgen is -, en anderzijds de volstrekt ongecensuureerde racistische taal die bijvoorbeeld Ku Klux Klan-leden mogen uitslaan. Antisemitische vuiligheden waarvoor je hier in EU de bak in zou draaien, kunnen daar zomaar.''

,,Het is misschien wel prachtig dat er een organisatie is die vrijheid van meningsuiting bewaakt, ongeacht het standpunt, maar in de praktijk werkt het niet'', schrijft Linda Schuller in een uitvoerig e-mail vanaf Aruba. Ze reageert op de door Jennings geprezen American Civil Liberties Union die niet alleen voor de vrije meningsuiting van abortusdokters is maar ook voor die van KKK'ers. Schuller noemt eveneens een voorbeeld. ,,In de dagen dat de eerste mededelingen werden gedaan over Clinton en Lewinsky, keek ik dagelijks bij de site van Matt Drudge om te lezen wat voor bagger ze nu weer uitstrooiden. Drudge is natuurlijk geen lekker mannetje. De mensen die die site bezoeken, zijn kennelijk ook niet helemaal goed. Je kon reageren op zijn artikelen en daar kwam dan weer reactie op van anderen. Ik heb toen een berichtje geschreven in de trant van: Laat die Clinton toch zijn werk doen, waarom dat gegraaf in privélevens, alsof Kennedy zo heilig was.

,,Nou, de rapen waren gaar. Er kwamen zo verschrikkelijk veel reacties en wel zo verschrikkelijk negatief! Ik was zo'n liberale losgeslagen Europeaan, in Amsterdam kon je overal drugs kopen en de hoeren liepen tussen de kleine kinderen in, enz. enz, enz. Ik had geen gelijk, ze kwamen met bijbelteksten, met extreme mededelingen over het uitroeien van Europa als bakermat van alle aardse uitspattingen, dat kreeg je er allemaal van als je in zo'n vrij land leefde.

,,Ik begreep er geen moer van. Maar, zelf ook niet echt op mijn toetsenbord gevallen, schreef ik toen eens van me af wat ik eigenlijk van Amerikanen dacht. Dat ze allemaal te dik zijn, geen smaak hebben, intolerant zijn, godsdienstwaanzinnig, huichelachtig, eenkennig, luidruchtig, ordinair en nog zo wat aardige omschrijvingen. Er kwam een stroom van antwoorden. Het eind was zoek. En toen vond ik het wel mooi, mijn vooroordeel was weer eens bevestigd. Ik heb ze allemaal het beste gewenst en nog maar eens gezegd hoe blij ik was dat ik niet in dat land van onbegrensde mogelijkheden was geboren, want dat ik dan nu een gefrustreerde te dikke hamburgerverslaafde was geworden.''

Wat wil Linda Schuller met haar boodschap zeggen? ,,Nou, dat het dus allemaal wel aardig is dat die stichting van mevrouw Jennings bestaat, maar dat je daarmee nog geen karakter van een volk verandert. Helaas is er maar een klein deel van de Amerikanen enigszins ontwikkeld, waardoor ze een wat bredere kijk op het leven hebben. En ontwikkeling staat ook niet garant voor openheid of tolerantie, kijk maar naar al die zieke republikeinen. Zoiets kan alleen in Amerika.''

Schullers persoonlijke ervaringen met Amerikanen in het algemeen en Amerikanen op het web in het bijzonder zijn niet bijzonder positief: ze omschrijft ze als 'behoorlijk rigide' en 'ontzettend orthodox'. ,,Hebben ze eenmaal ergens een mening over, dan is die maar moeilijk om te buigen naar een andere. Hier op Aruba komen er veel. Bij vrachtschepen tegelijk. Op Mauritius [waarnaar Linda Schuller over een half jaar verhuist, TR] komen ze niet. Ik ben daar wel zo blij om! Want het is heel moeilijk om op mijn beurt die intolerante schreeuwlelijken te tolereren. En dat is juist de essentie van het samenleven op deze aardbol. Extremisme en orthodoxie leiden tot oorlog. Maar zo nu en dan zou ik zo'n volgevreten varken met plezier een paar hoeken verkopen.''

Dank voor de reacties; met deze bloemlezing is aangetoond dat ook De Draad openstaat voor de meest uiteenlopende meningen.