DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN

T O M   R O O D U I J N

15 februari 1999

M'n geld terug! (2)

Deze dag is het 'Windows Refund Day', uitgeroepen door een gestaag uitbreidend gezelschap dat zich verzet tegen de hegemonie van Microsoft. Bij de aanschaf van een computer installeren deze wegbereiders van de vrije keuze een gratis besturingsprogramma en claimen ze bij Microsoft de kosten van het meegeleverde Windows. Het zijn vooral gebruikers van Linux, een 'open source' besturingsprogramma, die aanbevelen zand in Bill Gates' machinerie te gooien door vandaag Windows massaal terug te sturen. Voor deze actie gebruikte ik vrijdag ten onrechte 'burgerlijke ongehoorzaamheid', meent Martijn Dekker; die term impliceert immers 'massale overtreding van een (als onrechtvaardig ervaren) wet'. ,,De mensen die deelnemen aan de Windows Refund Day-actie overtreden geen enkele wet'', aldus Dekker, ,,in tegendeel, zij willen juist op een georganiseerde wijze bereiken dat Microsoft zich aan de door haarzelf opgestelde wettelijke Windows-licentieovereenkomst gaat houden. Deze bevat namelijk een clausule die expliciet vermeldt dat de gebruiker het voor Windows betaalde geld kan terugvragen indien hij niet met de licentie akkoord gaat en de programmatuur niet gebruikt.''

Dekker doelt op de End Users License Agreement (EULA) die gevoegd wordt bij elke computer waarop Windows is geïnstalleerd. Maar wáár de eindgebruiker zijn geld moet terugvragen is niet duidelijk. De EULA vermeldt dat wie niet geïnteresseerd is in de software zich moet richten tot de pc-fabrikant. Vervolgens zou die het ongewenste produkt kunnen terugbezorgen bij Microsoft en de terugbetaling aan de klant regelen. De Windows Refund-actie kwam op deze omslachtige wijze op gang toen de Australiër Geoffrey Bennett na de aanschaf van een notebook erin slaagde 110 dollar van fabrikant Toshiba terug te krijgen voor het bijgeleverde Windows-pakket. Compaq staat echter op het standpunt dat Windows bij de koop is inbegrepen; wie daar bij nader inzien geen genoegen mee neemt, kan uitsluitend tegen de aankoopsprijs de hele computer retourneren -mits die nog niet opgestart.

Er reageerden ook tegenstanders van de actie. ,,Bestrijding van monopolieposities is natuurlijk altijd goed, ook tegen het monopolie van Microsoft'', mailt Jan Duchateau. ,,Maar doe het dan goed. Ga niet roepen dat software 'vrij' moet zijn. Wat betekent dat dan? Gratis? Onzin. Dat iedereen er aan moet kunnen prutsen? Schei uit. Dat is allemaal leuk voor hobbyisten, niet voor mensen die hun computer professioneel gebruiken. De opkomst van Linux lijkt mij prima, maar kan voor de pc alleen succes hebben als ze één ding van Bill afkijken: het streven het zo gemakkelijk mogelijk te maken. Je moet niets van computers af te hoeven weten om er volledig mee te kunnen werken. Het is pas goed als het werkt als een Japanse auto: sleutel omdraaien, rijden en nooit gezeur. Of dat in de geest van Linux is, weet ik zo net nog niet. Wat ik hoor is dat ze niet alleen afgeven op Windows vanwege het gebrek aan stabiliteit, maar juist ook vanwege het streven computers te maken tot een alledaags gebruiksvoorwerp. 'Met Linux weet je tenminste wat je doet' - maar dat wil de gewone gebruiker helemaal niet weten, en terecht. Die wil niet terug naar de tijd dat je steeds het oliepeil moest controleren. Je hebt nu ook de come back van Apple, met de iMac. Ik vrees echter dat ook die een vergissing begaan: dat mensen graag “anders' willen denken. Dat willen ze helemaal niet. Dat wordt dus weer iets voor freaks, zij het andere dan de Linuxers. Kortom: het zal niet meevallen, Bill van de troon te stoten.''

Voor wie zich nader over de kwestie wil informeren, is er een aantal informatieve anti-Microsoft-sites: - Linux heeft een aparte afdeling waar voor de Refund-activiteiten - Octopia is een alternatieve site met tips voor teruggave van ongebruikte Windows-pakketten - Freedom of Choice biedt een voorbeeldformulier voor Windows-weigeraars - De zich tot de 'Linux Mafia' rekenende activist Rick Moen levert aan de actie serieuze en satirische bijstand - Er is ook een Nederlandse Windows-terugvorder-pagina van Rik van Riel

Morgen moet duidelijk zijn of deze actie is aangeslagen.