DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN

T O M   R O O D U I J N

9 februari 1999

Naspeurbaarheid (2)

Er bestaat bij een aantal lezers van deze rubriek ongerustheid over het Processor Serial Number (PSN), de toepassing waarvan Intel zijn in maart op de markt te verschijnen Pentium III heeft voorzien. Deze processor, die weliswaar op 'uit' en 'aan' kan worden gezet, zou de privacy van de internetgebruiker in gevaar kunnen brengen omdat zijn (of haar) route traceerbaar wordt. Daarom heeft het Electronic Privacy Information Center de boycot-actie Big Brother Inside afgekondigd. Intel wordt door deze verontruste computergebruikers 'arrogantie' verweten omdat de consument niet kan kiezen of hij wel of niet PSN in zijn nieuwe processor krijgt. Zij vrezen dat het persoonlijke nummer sluipenderwijs verplicht wordt voor het bezoeken van sites en het zakendoen op internet.

Wie nog meer argumenten tegen PSN wil vernemen, leze de informatie verstrekt door de boycottende instanties. In eerste instantie is men geneigd innovaties te verwerpen die de vrijheid en privacy kunnen beperken. De omineuze 'Big Brother Inside'-slogan mobiliseert oergevoelens jegens overheid en bedrijfsleven die samen tegen de argeloze burger samenzweren om hem te controleren en exploiteren. Maar naarmate je er langer over nadenkt, rijst de vraag: brengt de nieuwe processor dit angstvisioen nu wèrkelijk naderbij? Volgens de fabrikant zelf is uiteraard alle drukte voor niks. Op een aantal speciaal aan de vernieuwde processor gewijde webpagina's tracht Intel de bange consument gerust te stellen.

De processor is slechts uitgerust met een verificatie-instrument om de betrouwbaarheid van transacties op het net te vergroten, schrijft Intel zalvend. Zo'n serienummer helpt de elektronische handel alleen maar groeien. Het bedrijf ontkent dat de processor automatisch weer op 'aan' springt nadat de 'uit'-functie is gebruikt; in welke stand de processor staat is bovendien eenvoudig in een icoontje op het scherm te controleren. De angst dat de Intel III-processor het nummer via de telefoonlijn zelf verspreidt, is volgens de fabrikant eveneens ongegrond; een website moet eerst software naar de pc zenden om het serienummer te lezen. Er komt, belooft Intel, geen koppeling tussen de namen van kopers of gebruikers van de processor en het serienummer.

Waarschijnlijk wegen de voordelen van PSN op tegen de nadelen, ben ik toch geneigd te denken na lezing van de Intel-verklaringen. Op één voorwaarde: als een site van de bezoeker zijn (of haar) PSN verlangt, dan moet de site-exploitant de zijne (hare) ook overhandigen. Door zo'n extra wederzijdse 'handdruk' zijn beide partijen bij een conflict beter traceerbaar dan uitsluitend op basis van het internet-toegangsprotocol. Behalve dat PSN op deze wijze bevorderlijk kan zijn voor de groei van e-commerce, kan het ook als een 'keurmerk' voor de betrouwbaarheid van sites worden gebruikt: wie zich hier met open vizier (en de processor op 'aan') aanmeldt, weet dat hij met een bona fide site te maken heeft - in de internetjungle geen overbodigheid. In feite is er niets nieuws onder de zon: in het dagelijks leven overhandig je je creditcard ook liever aan een bekende of 'erkende' dan aan een obscure instantie. Anders uitgedrukt: hoe groter de anonimiteit, des te kleiner de betrouwbaarheid; dat is de keerzijde van de privacy-eis.

Wie met regelmaat op internet vertoeft en van de verschillende mogelijkheden gebruik maakt, hoeft zich over de bescherming van zijn (of haar) privacy toch al weinig illusies te maken. In Het Parool stond daarover gisteren een illustratief stukje van Karin Spaink, waaruit ik zo vrij ben te citeren. Spaink beschrijft een speurtocht van een paar uur naar de antecedenten van een vrouw in wie ze is geïnteresseerd. Via websites en nieuwsgroepen componeert ze van de vrouw vervolgens een vrij compleet en intiem curriculum vitae, dat besluit met gegevens over de kinderwens, de piercings en de anti-rook- principes van de vrouw die liever onbekend wenste te blijven.

,,Zelf is ze enigszins boos vanwege de hoeveelheid informatie die ik over haar wist te verzamelen'', schrijft Karin Spaink. ,,De paradox is dat ze die gegevens zélf op het net heeft gezet: in gesprekken die ze op Usenet voerde over adoptie, over seksueel misbruik, over therapie waarin ze niet meer dan ze nodig achtte vertelde. Maar ze heeft nooit stilgestaan bij de gedachte dat alles werd gearchiveerd en bij elkaar gepuzzeld kon worden. Dát is het privacy-risico dat automatisering met zich meebrengt.''

Big Brother ìs allang inside.