DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN

T O M   R O O D U I J N

1 februari 1999

Internetgemeenschap

De Internet Society (ISOC) is een 'internationale, onafhankelijke beweging', opgericht om de ontwikkeling van internetgebruik te bevorderen. Een van de belangrijkste doelstellingen van de ISOC is het binnen ieders bereik brengen van de zegeningen van het net. Verder stelt de gemeenschap kritische kanttekeningen bij alles wat een ongebreideld internetgebruik in de weg staat: encryptieverboden, betamelijkheidswetgeving of restricties in ontwikkelingslanden. Het ISOC-hoofdkwartier zetelt in Reston, USA, en er zijn zo'n 150 organisaties en 6000 individuele internetgebruikers lid van. De vereniging is onderverdeeld in 'chapters', waaronder ook een Nederlandse ISOC-afdeling; oud minister van Economische Zaken Koos Andriessen is er voorzitter van.

Het oprichtingsjaar 1992 verraadt iets van de idealistische wortels van dit gezelschap. In die beginjaren - de 'sixties' van Internet - werd door de pioniers hoog opgegeven van de democratische en heilzame facetten van internet - daar moest liefst iedereen ter wereld in delen. Vandaar dat Internetters-aller-landen-verenigt-u-sentiment. De naam van een Nederlandse organisatie die toen werd opgericht spreekt in dat verband boekdelen: Acces for all, ofwel Xs4all. Deze uit hackers voortgekomen provider werd onlangs opgekocht door KPN Telecom, uitgerekend de organisatie waartegen de strijdvaardige oprichters destijds vanwege haar hoge telefoontarieven te hoop liepen. Symbolischer kon een tijdperk niet worden afgesloten. Terwijl het grote geld zich over de 'internetgemeenschap' heeft ontfermd en Internet-gerelateerde aandelen tophoogtes bereiken, hoor je nooit meer iemand over de wenselijkheid van 'toegang voor iedereen'.

Behalve bij de Internet Society. Die kan de ontwikkelingen op een zich razendsnel uitbreidend net niet bijbenen en verwordt tot een anachronisme. Hoezo gemeenschap? Mensen die een telefoonaansluiting of een brievenbus hebben, behoren toch ook niet tot een telefoon- of bievenbusgemeenschap? En dan die universele toegankelijkheid, waarop de directeur van de Nederlandse ISOC-poot nota bene in zijn jongste nieuwjaarsrede weer hamerde, nee, er zelfs een 'campagne' voor aankondigde: 'E-mail voor iedereen.' Uit marktonderzoek blijkt dat er een versnelling van de groei van het internet-gebruik plaats vindt, sprak Jan Prins, 'directeur beleid' van ISOC-Nederland. 1,7 miljoen Nederlanders gebruikt internet nu vaker dan een keer per week. ,,Het lijkt erop'', sprak de beleidsdirecteur voorzichtig, ,,dat de toenemende populariteit van e-mail de oorzaak is van de recente opleving in de groei van internet.''

In plaats van blij te zijn met de toename van het aantal internetters, somberde Prins over het grote aantal Nederlanders dat nog altijd niet on-line is: tachtig procent! Dat komt volgens de ISOC-directeur vooral door de hoge kosten van een internet-aansluiting. ,,Wil er in Nederland een optimale deelname aan de informatiemaatschappij ontstaan, dan is extra beleid nodig'', waarschuwde hij. ,,Iedere Nederlander moet kunnen beschikken over een e-mail-adres en de mogelijkheden om dat te kunnen gebruiken.'' De 15 miljoen gulden die minister Van Boxtel voor internetschermen in openbare bibliotheken heeft uitgetrokken, is hiertoe volgens Prins verre van voldoende.

Een organisatie die 'bestaat dankzij participanten' als Casema, Ericsson, IBM, Cap Gemini, Rabobank en - jawel - KPN Telecom geeft als beleidsadvies om iedere burger - thuis of in publieke ruimtes - in staat te stellen het internet op te gaan. Terwijl internetgebruik in Nederland de afgelopen jaren - geheel op eigen kracht, zo blijkt ook uit Prins' eigen woorden - een exponentiële groei doormaakte; die zet vanzelf door, want er wordt geen computer meer verkocht zònder Internet- mogelijkheden. En wie er nog geen heeft, kan voor een gratis e-mail- adres terecht bij tientallen aanbieders.

Het is alsof de Nederlandse afdeling van de mondiale belgemeenschap - waarin participeren Ben's, Dutchtone, Libertel en KPN Telecom - de minister zou adviseren geld uit te trekken voor die paar zielige Nederlanders die nog altijd verstoken zijn van het mobiele bellen.