DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN

T O M   R O O D U I J N

20 januari 1999

Webjunkie (2)

Internetverslaving heeft vijf verschijningsvormen, zet dr. Kimberly S. Young uiteen op de site van haar Center for On-Line Addiction, 'Resources on the Psychology of Cyberspace': cyberseksuele verslaving; cyberrelatieverslaving; dwangmatig netgedrag; behoefte aan informatie-overvloed en de reguliere computerverslaving. Young, die zich ook in de radioshow The Cyberstation manifesteert, claimt de oprichter te zijn van COLA, ,,'s werelds eerste consultatiebureau en virtuele kliniek voor Cyber-gerelateerde kwesties'' - dus als er iemand verstand van heeft is het wel de op een webfoto vertrouwenwekkend glimlachende doctor Kimberly.

Een Internetverslaving valt gemakkelijk te signaleren, legt de virtuele kliniekdirecteur uit. U kunt zich webjunkie noemen als u vijf of meer van de volgende vragen bevestigend beantwoordt:
- Voelt u zich geheel in beslag genomen door het Internet (denken aan een vorige online-activiteit of vooruitlopen op een komende)?
- Moet u het Internet gedurende een toenemende hoeveelheid tijd gebruiken om er nog bevrediging in te vinden?
- Heeft u herhaaldelijk maar vergeefs moeite gedaan om Internetgebruik te beheersen, te doen afnemen of stoppen?
- Voelt u zich onrustig, humeurig, depressief of lichtgeraakt bij een poging Internetgebruik te beperken of te staken?
- Blijft u langer online dan u tevoren van plan was?
- Heeft u een belangrijke verhouding of baan of een kans in uw opleiding of carrière in gevaar gebracht of laten schieten door Internetgebruik?
- Heeft u gelogen tegen familieleden, een therapeut of anderen om uw mate van betrokkenheid bij Internet te verbergen?
- Gebruikt u Internet als een vlucht uit uw problemen of ter verlichting van een onaangename stemming (zoals gevoelens van hulpeloosheid, schuld, angst, depressie)?

In het eerste hoofdstuk van haar boek Caught in the Net, 'The Darker Side of Cyberspace', toont de therapeute met onderzoeksresultaten aan hoe, ,,terwijl onze samenleving het Internet verheerlijkt als een technologisch wonder'', toenemende hoeveelheden Internetgebruikers (familie)relaties, banen en opleidingen op het spel zetten door excessief te surfen en chatten. Young doet, door ze te vergelijken met alcoholisten en speelverslaafden, een schatting naar de hoeveelheid Internetverslaafden: vijf tot tien procent van alle online-gebruikers. Die zijn, in de woorden van de therapeute, op een of andere manier 'emotioneel afhankelijk' van het net.

Virtuele gemeenschappen, ontstaan bij chatsessies, in nieuwsgroepen en door online-spelletjes, stellen mensen in staat om elkaar te ontmoeten, sociale contacten op te bouwen en ideeën uit te wisselen, maar ook, aldus Kimberly Young, om te ontsnappen uit de werkelijkheid of in een onvervulde emotionele behoefte te voorzien. Op Internet, betoogt ze, kan je je werkelijke naam, leeftijd, beroep en uiterlijk verbergen, evenals alle vormen van non-verbaal contact. Hierdoor komt juist de eenzaamste en onzekerste medemens in de verleiding om zijn sterkte gevoelens, diepste verlangens en meest verborgen geheimen over de ander uit te storten. Dat leidt even tot een illusie van intimiteit, maar kan, als eenmaal de beperkingen van deze virtuele wereld doordringen, ook leiden tot teleurstelling en pijn.

Wie zich online voordoet als iemand met andere denkbeelden en persoonlijkheidskenmerken dan in werkelijkheid, schept volgens de virtuele therapeute op zijn vertrouwde computerscherm een fantasie-wereld om onderdrukte gevoelens te kunnen uiten. Het zijn juist de Internetgebruikers met de laagste dunk van zichzelf en de grootste angst door anderen te worden afgewezen, die het meeste risico lopen in een verborgen online-leven te vervallen. Het intensieve, verslavende Internetgebruik waar dat toe kan leiden, gaat gepaard met angsten, depressies en gevoelens van gespletenheid.

Maar dat is nog peanuts vergeleken bij de 'subgroep' die een seksueel georiënteerde afhankelijkheid van Internet heeft ontwikkeld. Morgen huiveringwekkende details over deze beklagenswaardigen, de gevolgen voor hun sociale leven en de vraag of hier nog kruid tegen is gewassen.