DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN

T O M   R O O D U I J N

13 januari 1999

Troost (2)

Vrienden in de Verenigde Staten raadden Judith van Praag aan, naar aanleiding van het tragische verlies van haar kind (zie de Draad van gisteren), het ziekenhuis aansprakelijk te stellen. Ze besloot het niet te doen. ,,Wat zouden we daar mee bereiken, dachten we toen'', schrijft ze, ,,en in mij huist toch ook nog altijd de onderduikersmentaliteit: laat je niet horen.''

Kunnen ouders van wie de kinderen zonder problemen geboren worden en opgroeien zich het overweldigende verdriet voorstellen bij het overlijden een kind? Ik denk het niet. Naar aanleiding van de dood van twee meisjes in Gorinchem, geraakt door kogels die idioten door de deur van een muziekcafé schoten, schreef Pauline Terreehorst in de Volkskrant: ,,De constante dreiging is het lot van elke ouder. Alles is te verzekeren maar kinderen niet.'' Zo is het: kinderen betekenen een permanente angst voor beschadiging en verlies. Maar wat als het gruwelijke en altijd gevreesde daadwerkelijk gebeurt? Een onvoorstelbaar verdriet dat met het verstrijken van de tijd verzwakt, maar je niet meer verlaat.

,,Hoewel het waar is dat ouders de pijn over het verlies van een kind, en ook van een baby voor altijd met zich mee dragen, wordt die pijn met de jaren minder schrijnend'', schreef Judith van Praag. ,,Het is van groot belang te kunnen praten, of als die mogelijkheid niet bestaat, een andere uitingsvorm te vinden, zelfs jaren na het verlies. Zes jaar geleden, vlak na ons verlies, was er niet zo veel materiaal beschikbaar, in ieder geval niet in Nederland. Dat is nu heel anders, onderwerpen m.b.t. doodgeboren kindje, miskramen en overleden baby's worden eindelijk uit de doofpot gehaald. Bovendien biedt het Internet nu een wereld aan mogelijkheden.''

Nadat ze zelf vergeefs op zoek ging naar materiaal van lotgenoten, schreef Judith van Praag 'bij wijze van therapie' een 'zelfhulpboek' van vierhonderd pagina's, dat na vijf keer herschrijven werd teruggebracht tot 123 pagina's: Creative Acts of Healing. ,,Ik ben ervan overtuigd dat het niet alleen belangrijk is dat mensen weten waar ze steun kunnen vinden, maar ook dat anderen leren hoe die gegeven kan worden.'' Van Praag toont in haar boek hoe verschillende media, maar ook schrijven, tekenen en schilderen, kunnen helpen bij het 'hervinden van rust en evenwicht' na het verlies van een kind. Ook beschrijft ze ,,dat het stellen van de juiste vraag aan ouders in rouw niet een gave hoeft te zijn, doch aangeleerd kan worden''. Als 'special contributor' voor PAILS of Hope, een hulptijdschrift uitgegeven door Pen Parents, schrijft ze regelmatig over het onderwerp verlies, rouw en herstel. Tot voor kort kwam PAILS alleen uit op papier, in de toekomst zal het ook in e-zine-vorm verschijnen.

In de aflevering van gisteren noemde ik al enkele - via Van Praag verkregen - adressen voor rouwverwerking bij de dood van een kind. Naast de Vereniging voor Ouders van het Overleden Kind is er Begrafenis en Crematie Onderneming Spiering die ouders van doodgeboren baby's begeleidt.

Internet bracht in het angelsaksisch taalgebied ook op dit gebied een hausse aan 'zelfhulpgroepen' op gang. The Compassionate Friends, ooit als non-profit-vereniging opgericht in Engeland, heeft alleen al in Amerika 600 afdelingen. ,,Leden verwelkomen ook ouders van overleden baby's met open armen'', schrijft Judith van Praag. ,,Steevast hoor je: 'I am so sorry we have to meet this way'.'' Het eerder genoemde Pen Parents brengt ouders van overleden, vermoorde of verongelukte kinderen met elkaar in contact, er is ook een speciaal webadres voor hulp bij zwangerschap na verlies van een baby. Bij de Mining Company kunnen (aanstaande) ouders ook terecht voor 'pregnancy & infant loss'. De arts Michael Berman, gynaecoloog en vroedmeester, verzorgt Hygeia, een online-tijdschrift met poëzie, verhalen, informatie en praatgroepen.

Tot slot verstrekt Van Praag een lijst 'mourning and grief'-webpagina die The New York Times anderhalf jaar geleden publiceerde.

Grief and Healing Discussion Page
Virtual Memorials
Virtual Heaven
Perpetual Memorials
World Gardens' Virtual Cemetery
Cybermourn
The Funeral Service Center
Yahoo's Grief Related Index
Webster's Death Dying and Grief Guide
World Wide Cemetery
National Public Radio verzorgde een jaar geleden een serie programmas 'End of Life'

Pagina's waarvan je hoopt dat ze zo min mogelijk worden geraadpleegd.

P.S.: J.T.A. van Eijden corrigeert, vanuit de TU Delft, De Draad van maandag: ,,Tera is iets heel anders dan Terra! Het is TeraBytes.''