DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN

T O M   R O O D U I J N

8 januari 1999

Het Koninkrijk Gates'

,,De profeten zeiden dat de woestijn zou bloeien als een roos en dat dat een teken zou zijn van de naderende verlossing. De moderne vervulling van dat beeld is hightech in Israel.'' Woorden opgetekend uit de mond van de 'modern orthodoxe' rabbijn Eddie Abramson, in een interessante reportage van Vrij Nederland over de bloei van de computerindustrie in Israel. ,,Door de hightech is een nieuwe variant van de wandelende jood ontstaan'', stelt een succesvolle Israelische software-ondernemer. ,,Eentje die handelt in Luftgeschäften, in bits en bytes. Als je de computer uitdoet, zijn ze weg.''

Temidden van de booming hightech-industrie verzet zich in Israel met pamfletten en muurkranten een ultra-orthodoxe minderheid tegen de 'duivelse' uitvinding die computer heet en die alleen maar seks en geweld zou verspreiden. Volgens rabbijn Ambramson zouden de ultra-orthodoxen gebruik moeten maken van 'Koshernet', een provider die automatisch Internet censureert, in plaats van 'het kind met het badwater te willen weggooien'. Hij constateert dat 'opvallend veel joden' actief zijn in de computerbusiness. ,,Gevoel voor trends was nodig om de diaspora te kunnen overleven. In combinatie met onze nadruk op studie en onderwijs kan je zo misschien ons succes in de hightech verklaren.''

De opbloei van de informatie-industrie als verlossing, de wereldwijd opererende hightechneut als wandelende jood, religieus-ethische bezwaren tegen cyberspace... Computer en religie vertonen frappante overeenkomsten. Bijna 2000 jaar na Christus stond een nieuwe Jezus op en zijn naam was Bill Gates. Maar net als het christendom kon Cyberspace niet zonder armageddon. De Kruisgang van Gates nam niet voor niks een jaar vóór het einde van deze eeuw een aanvang; op de puinhopen van de millenniumbug vindt hij zijn Golgotha - om, als zijn koninkrijk gevestigd is, een woonplaats in eeuwigheid te vinden. Zijn geschenk aan de mensheid is zowel de electronische snelweg, de waarheid als een leven in Cyberspace.

Het religieuze gehalte van millennium-escapisme en computeradepten is ook Karin Spaink opgevallen. ,,We kijken nu geamuseerd neer op mensen die zo tegen 998 de wraak van god vreesden: het einde der wereld was nakend, zo meenden ze, en renden in paniek alle kanten op'', schrijft de Internet-publiciste in een e-mail-rubriek in De Groene Amsterdammer. ,,Onze eigen vrees - dat ónze wereld spoedig ten einde komt - nemen we echter uitermate serieus. Alleen is onze god de technologie, en de infrastructuur, en de netwerken. En jezus, hoeveel angst boezemt ons de wraak der chips in. We zijn een godvrezende cultuur. Alleen vereren we niet iets in de hemelen maar iets in de computer.''

Zoals het echte religies betaamt heeft zich al bij de geboorte ervan stammenstrijd voorgedaan: tussen de mac- en pc-gelovigen, tussen de netscape- en microsoft-volgelingen, etcetera. Net als de Messias verkondigen de volgelingen onvermoeibaar de blijde boodschap van het technologische nieuws. De niet-aangeslotenen worden tot de zegeningen van Cyberspace bekeerd middels ,,een licht tot verlichting der Heidenen'' (Lukas 2:32): een surfsafari door Cyberspace. Wereldwijd geloven aanhangers heilig in een wijs, zalig, democratisch en zich gestaag uitbreidend volk van Cyberians dat vrede, begrip en broederschap tot stand brengt en een leven in Gates' hemel deelachtig zal worden - ongeacht of dat nu in de Hall of Memory, op het World Wide Cementery of in een 'e-mail-urn' op GriefNet zal plaatsvinden.

Daartoe moet eerst wel een aan Cyberspace en zijn God toegewijd leven worden geleid: Gij zult de Netiquette zorgvuldig naleven, Gij zult voor elke Internet-sessie de opstart- en inlogregels hardop uitspreken, Gij zult bij iedere niet-aangeslotene de heilzame werking van het Net propageren, Gij zult gemeenschap, geboorte, huwelijk en dood op het Net met respect vereren, Gij zult uw kennis nog uitsluitend via Cyberspace verwerven, Gij zult uw aankopen zoveel mogelijk op het Net doen en Gij zult aan de jongste soft- en hardware zoveel mogelijk van uw overige zilverlingen besteden.

Amen.