DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN

T O M   R O O D U I J N

24 december 1998

You've Got Mail

Deze in januari begonnen rubriek is nu bijna een jaar oud, dit jaargetijde leent zich er ook goed voor: een terugblik. Wat we (de redactie van deze site) met De Draad beoogden toen we ermee begonnen, was een uitsluitend voor de lezers van de on-line-versie van NRC Handelsblad bedoelde column over Internet-, computer- en media-gerelateerde onderwerpen. Met De Draad moesten bovendien de specifieke eigenschappen van Internet worden benut. Vandaar dat in deze rubriek geregeld reacties van lezers zijn verwerkt, die per e-mail werden verstuurd. Het overgrote deel van de mail kwam uit het buitenland. Met een aantal van mijn 'correspondenten' is, nadat ik enkele malen een fragment uit hun reacties in deze rubriek had opgenomen, een min of meer persoonlijke band ontstaan.

Dat maakt het schrijven van deze rubriek wezenlijk anders dan het werk voor de papieren krant. Hoewel het aantal lezers van de electronische versie vele malen kleiner is, is de intensiteit waarmee wordt gereageerd groter. Een verklaring daarvoor zou kunnen zijn, dat de papieren krant veeleer een ondoordringbaar bastion vormt dan de electronische. De schrijver van een rubriek op Internet is aanspreekbaar, hij of zij vormt 'het gezicht' van een site. De toonzetting is ook wat losser, de schriftuur ligt iets dichter bij mondelinge conversatie dan bij een stuk voor de gedrukte krant. Mail is directer, minder plechtstatig en meer parlando. Columnisten in de krant krijgen ook post, maar die is afstandelijker; corrigerend, ergens de aandacht op vestigend maar minder empatisch. Ik maak me sterk dat uit de brieven die - bijvoorbeeld - S. Montag ontving even hartelijke, vriendschappelijke contacten zijn voortgekomen als welke ik in de loop van dit jaar heb opgedaan.

Geen van mijn correspondenten heb ik ontmoet, het blijft bij een uitwisseling van ideeën en ervaringen die van lieverlede persoonlijker is geworden. Dit soort e-mail-contacten is plezierig, omdat de concentratie in de werkkamer nu en dan door een electronische conversatie wordt doorbroken. Bovendien vorm je je langzamerhand een indruk van een onbekende - een fascinerende bezigheid. Je komt van allerlei te weten en stelt je bij je correspondent langzamerhand een leeftijd, een konterfeitsel en een gestalte voor. Maar ook verneem je interessante feiten over de plaats waar iemand woont, over de omstandigheden van de 'expat' en over het klimaat ter plaatse - zowel in sociologisch als in meteorologische opzicht.

Het is dit soort 'Internet-contact' dat met de groei van het medium is opgebloeid - en naar het schijnt al tot tal van romances en huwelijken heeft geleid. Nieuws- en kletsgroepen als ook spelletjes brengen mensen wereldwijd tot elkaar, met romantische maar ook riskante gevolgen. Op de televisie zag ik een jongeman die de vrouw, met wie hij in een steeds verhitter e-mail-contact was verwikkeld, had opgezocht in de Verenigde Staten. Ze bleek niet alleen twintig jaar ouder te zijn dan ze had gezegd, maar ook getrouwd en niet in staat hem te ontvangen. Ook schijnt door kinderen te moeten worden opgepast voor pedofielen die zich op Internet als leeftijdgenootjes voordoen en afspraken maken.

Dat dit onderwerp het tot thema van een speelfilm zou brengen, kon niet uitblijven. In de Verenigde Staten ging deze week de film You've Got Mail in première, waarin Kathleen Kelly, gespeeld door Meg Ryan, eigenares is van een kinderboekenwinkeltje in New York City. Haar passie voor dit werk wordt verstoord als Joe Fox (Tom Hanks) aan de overkant een filiaal van de boekenketen Foxbooks opent. Kathleen veracht bedrijfsleider Fox, die ze persoonlijk verantwoordelijk stelt voor haar teruglopende inkomsten. Maar zonder elkaars ware identiteit te kennen, geraken Joe en Kathleen 's avonds in een intieme e-mail-correspondentie - die steevast begint met de woorden 'You've Got Mail'.

Inmiddels is er al een 'onofficiële You've Got Mail-homepage' en kan een recensie worden geraadpleegd. De film is een remake van The Shop Around the Corner van Ernst Lubitsch uit 1940, waarin de ontluikende liefde zich afspeelt in een garen-en-band-winkeltje in het Wenen van het fin-de-siècle. You've Got Mail is al de derde remake; eerder diende The Shop Around the Corner als basis voor 'The Good Old Summertime' en de musical 'She Loves Me'.

E-mail als bindende factor: een treffender teken des tijds had regisseur Nora Ephron voor dit fin-de-siècle niet kunnen bedenken.