DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN

T O M   R O O D U I J N

23 december 1998

Verborgen gebreken (3)

De onheilstijdingen van Jan Timmer en zijn Millennium Platform werpen hun vruchten af; er gaat vrijwel geen dag meer voorbij zonder nieuws van het millenniumfront. ,,Het algemene beeld bij de ministeries is niet negatief'', rapporteerde eergisteren minister Van Boxtel, verantwoordelijk voor het millenniumprobleem, over de wijze waarop de overheid zich voorbereidt op de eeuwwisseling. ,,Waar enige vertraging is opgetreden, is die te overzien. Eind voorjaar 1999 zullen de overheid en overige betrokken partijen naar verwachting publieke verklaringen kunnen afgeven dat niet gevreesd hoeft te worden voor verstoring van de dienstverlening in de vitale sectoren.''

Dit soort geruststellende geluiden worden afgewisseld met alarmerender berichten, waardoor een zekere millennium-verwarring dreigt op te treden. Wat te denken van het bericht van De Nederlandse Bank, die briefjes van honderd 'hamstert' die anders zouden worden vernietigd? Hiermee wil de bank tegen 2000 tegemoet kunnen komen aan de verwachte vraag naar harde valuta, voortkomend uit de vrees dat het electronische betaalverkeer zal stilvallen. ,,We willen voorbereid zijn op alle rampscenario's en extreme situaties die eind volgend jaar te verwachten zijn'', aldus een woordvoerder van De Nederlandse Bank. ,,Mogelijk is het allemaal niet nodig. Het gaat erom zekerheid te garanderen.''

En dan de luchtvaart. Dat het probleem in deze branche serieus te nemen is, viel al af te leiden uit het plan van een groep welgestelde 'millenniumtoeristen', die per Concorde het eeuwfeest enkele malen, op verschillende plekken ter wereld wilde vieren. Dat plan is vanwege de risico's door de Millennium Bug te elfder ure afgeblazen. De KLM heeft voor oudejaarsdag 1999 crisisteams geformeerd die de problemen in de gaten houden in de landen die eerder dan Nederland de volgende eeuw ingaan. Mocht in het desbetreffende land de verkeersleiding dermate worden getroffen door computerstoringen, dan kan nog tijdig een vlucht daarheen worden gecancelled. ,,Als we het in bepaalde gebieden niet helemaal vertrouwen'', zei Hugo Baas van de KLM vanochtend in de Volkskrant, ,,dan vliegen we niet. (...) Het zou kunnen betekenen dat we om bepaalde gebieden heen vliegen.''

Het gemeentelijk havenbedrijf van Rotterdam zal schepen die zich tegen 2000 aanmelden en niet aantoonbaar millenniumbestendig zijn terugsturen. Dat de ziekenhuizen er niet 'klaar voor zijn' is al gebleken uit een rapport van de Rekenkamer. Volgens een stuurgroep van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten loopt 40 procent van de 548 gemeenten ernstig achter met de aanpak van de Millennium Bug, waardoor bijvoorbeeld ernstige stagnatie bij de bijstandsuitkering kan worden verwacht. Het PvdA-Kamerlid Marja Wagenaar wil aan al deze verwarring een einde maken door het instellen van een 'nationale millennium-testdag'. Minder ruchtbaarheid kreeg het rapport 'Omgevingsanalyse Millenniumproblematiek Openbare Orde en Veiligheid', opgesteld door bureau CMG in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Dat heeft misschien te maken met de doelstelling van de rapporteurs om criminelen niet op een idee te brengen en de welwillender burger niet in paniek te doen geraken.

Criminelen zullen volgend jaar tijdens de jaarwisseling doelbewust misbruik maken van uitgevallen computers en alarminstallaties, luidt de conclusie van het rapport. De politie zal daarbij niet of niet tijdig kunnen ingrijpen, doordat op 1 januari 2000 allerlei problemen tegelijk optreden: door het uitvallen van onder meer kassa's, betaal- en geldautomaten en slagbomen ontstaan ruzies en vernielingen, die, als dat op grote schaal bij bijvoorbeeld evenementen of cafés voorkomt, kunnen uitmonden in opstootjes en rellen. De rapporteurs houden, door onvoldoende potentiel om in te grijpen, rekening met escalatie in de vorm van ,,een grove aantasting van de openbare orde en veiligheid''.

Winkeliers wier alarminstallatie niet 'millenniumproof' is zullen, aldus de met het probleem belaste hoofdcommissaris B. Visser, ,,hun spullen zelf moeten bewaken''. Want een telefonische melding van een plundering zal, gesteld dát de telefoon het nog doet, weinig effect hebben ,,omdat de politie alarmeringen bij bedrijven met goedgekeurde installaties voorrang geeft''. Visser voorspelt dat particuliere en overheidsdiensten het aantal alarmmeldingen niet aan zullen kunnen, dat volgens 'rampenscenario's' zal worden gewerkt en dat alle verloven voor politieagenten en brandweerlieden worden ingetrokken.

Het advies van CMG om nauwlettend de - vroegere - eeuwisseling in Japan en Australië in de gaten te houden, is volgens commissaris Visser wat lichtzinnig: ,,Je hebt dan zo'n acht uur te gaan. Als je dan je plannen nog niet klaar hebt...'' Voor de kleine winkelier die zich geen uitputtende analyse van zijn 'enbedded chips' kan veroorloven, zit er weinig anders op dan zich een jachtgeweer aan te schaffen.