DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN

T O M   R O O D U I J N

15 december 1998

Symbool

De swastika ofwel het hakenkruis is een symbool voor 'het cyclisch terugkeren van de jaargetijden van het zonnejaar' (bron: Prisma van de symbolen) dat eeuwenlang in uiteenlopende culturen is gebruikt. Sinds het teken in de jaren dertig door de nationaal-socialisten is toegeëigend, en de nazi's ,,het ten onrechte als specifiek Indogermaans of Germaans ('Arisch') symbool'' voorstelden, is het besmet en in onbruik geraakt. Maar de keuken van mijn in 1911 gebouwde huis wordt nog gesierd door een tegel met een vrolijk hakenkruis-motief.

De nazi's hanteerden nòg een symbool, voor hun 'Schutzstaffel' ofwel de SS, gevormd door twee hoekige s'en. Waar het SS-teken vandaan komt vermeldt mijn Prisma niet, maar voor dit teken geldt hetzelfde als voor de swastika: gebruiken kon je het niet meer sinds de Tweede Wereldoorlog. Maar geschiedenis slijt en tijd heelt alle wonden, volgens dat soort wijsheden zullen ook beladen tekens en symbolen vroeg of laat weer opduiken. Een sterk op het SS-teken gelijkend symbool trof ik aan op de website van het Millennium Platform, rechtsboven naast het logo, knipperend en ter ondersteuning van de mogelijkheid een veertiendaagse nieuwsbrief per e-mail te ontvangen.

Ongetwijfeld is deze website het werk van een jonge, volstrekt onbevangen ontwerper van wie de vader niet eens de Tweede Wereldoorlog heeft meegemaakt. Het signaleren van de wederopstanding van dit teken stemt mij dan ook geenszins verontwaardigd, het zet tot overpeinzing aan. Zou het jaar 2000 het moment markeren dat we de Tweede Wereldoorlog definitief in het geschiedenisboek bijschrijven?