DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN

T O M   R O O D U I J N

17 november 1998

Internet als inspiratiebron

Amerikaanse scenarioschrijvers zijn gefascineerd door de media-werkelijkheid die de dagelijkse realiteit inhaalt, constateerde ik in deze rubriek van afgelopen vrijdag. De passieve registratie van Peyton Place als de telegenieke wereld waaraan elk huisgezin zich kon spiegelen, maakte plaats voor een wereld waarin elk gezinslid plotseling het middelpunt kon worden van een 'candid camera'-, soap- of 'reality-tv'-uitzending. Het credo van Andy Warhol, dat elke burger zich vijftien minuten beroemd kon wanen, werd werkelijkheid. Kijken naar Jerry Springer of een 'reality-soap' is voldoende om Warhols theorie te begrijpen; het exhibitionisme waartoe Internet sommige mensen aanzet is de ultieme bevestiging ervan.

Kijken en bekeken worden: dat is in essentie de hedendaagse media-werkelijkheid. Blijkbaar is het niet meer genoeg om naar het gespeelde evenbeeld te kijken, de 'personages' moeten 'echt' zijn. In de film The Truman Story wordt het schrikbeeld dat 'de gewone man' zonder het zelf te weten hoofdpersoon is van een veelbekeken tv-programma tot in het absolute uitgewerkt. Als het geschetste beeld, een onstilbare tv-behoefte aan 'waarachtigheid', de enige manier is om de kijkers nog te boeien, dan wacht ons in de toekomst op elke hoek van de straat, in iedere kamer een verborgen camera: dat is het perspectief dat de filmmakers schetsen. Zo'n vaart zal het niet lopen, want op Internet is al te zien hoe oninteressant het via de 'web-cam' volgen van iemands dagelijkse beslommeringen in feite is.

Scenarioschrijfster-in-opleiding Annelou Verboon signaleert vanuit Los Angeles alweer een nieuwe film, 'Pleasantville', waarin dit fenomeen in nog absurder vorm wordt doorgetrokken. ,,Deze film gaat over een jongen die zijn leven doorbrengt, kijkend naar en dromend van oude Amerikaanse zwart-wit soaps. Vooral "Pleasantville" is zijn favoriet, een soap over een dorp waar iedereen perfect is en altijd gelukkig. Hij haat zijn leven in het heden en verlangt naar de helderheid en het gemak van voorheen.''

Dan komt er een tv-reparateur langs, die deze jongen en zijn tweelingzusje naar de soap toe 'flitst'. ,,Tot haar horror en zijn geluk, bevinden ze zich nu in de soap en moeten ze in zwart-wit verder leven. Maar zij zijn daar niet aan gewend, zij zijn kinderen van nu en leven niet zonder conflict. Ze maken ruzie, vrijen en ga zo maar door. Naarmate ze langer in 'Pleasantville' rondlopen, komt er kleur in het leven van de mensen daar, doordat er zowel nare als mooie dingen gebeuren. De wereld zelf kleurt zich meer en meer naarmate het dorp leert 'denken', wat prachtig gedaan is met ijzingwekkende special effects.'' Een film, kortom, om met bijzondere belangstelling tegemoet te zien.

Met deze beschrijving vertelde Verboon niet het hele verhaal, want ze wil de plot niet verraden - zoals een goed recensent betaamt. Een dergelijk scenario is ook mogelijk rondom Internet-contacten, stelt Annelou Verboon. ,,Fascinerend idee voor zo'n film in het heden zou zijn: iemand die in Cyberspace terecht komt en daar kan zijn wie hij/zij wil zijn, want is dat niet wat het leven in Cyberspace en op het Internet voor veel mensen zo aantrekkelijk maakt? Of ik nu dik, lelijk, gepukkeld of en supermodel ben, dat weet niemand, Cyrano zou eindelijk een kans maken. Ik merk dat ik het altijd erg prettig vind om met mensen over dingen te praten via email, omdat ze niet weten hoe ik eruit zie en dus me beoordelen op wat ik vind, niet hoe ik eruit zie. Maakt me een stuk minder kwetsbaar.'' Dat doet denken aan de cartoon van de hond achter het toetsenbord, die kwijlend constateert: ,,On the Internet nobody knows you're a dog.''

Zo'n Internet-film blijkt ook in werkelijkheid in voorbereiding te zijn, schrijft Annelou Verboon: ,,"You got mail", de nieuwe film van 'When Harry met Sally'-schrijfster Nora Ephron (weet nooit hoe ik haar naam moet spellen) die hier met kerst uit gaat komen. Twee aartsvijanden in het dagelijks leven worden verliefd op het Internet (remake van 'Shop around the corner'). Een Hollywood-film over het nieuwe medium.''

Verboon besluit met de verzekering: ,,Anyway, op het gebied van verhaal vertellen gaat er langzaam maar zeker een wereld open met dit Internet. Hoe meer er voor ons als gebruiker kan, hoe beter de verhalen zullen worden.'' Waarmee de zegeningen van dit medium weer eens van een andere kant worden bezien.