DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN

T O M   R O O D U I J N

12 november 1998

Krant onder druk (slot)

Twee contrasterende meningen over de bestaansmogelijkheden van de webkrant, aansluitend op De Draad van maandag en dinsdag. Daarin ging het over de ideeën van de onlangs op 'de toekomst van het dagblad' gepromoveerde Patrick Hendriks, die het ontbreken van een continu geactualiseerde nieuwssite in Nederland een 'schande' noemde. ,,Mijn favoriete Amerikaanse krant, The New York Times, biedt volgens mij een uitgelezen voorbeeld voor de Nederlandse kranten'', schrijft Martijn Cremers vanuit New York. ,,Via een simpele, gratis registratie kun je een groot deel van de krant lezen, met veel extra's die niet in de gedrukte versie staan. Wat meer is, iedere tien minuten is er een up-date, vaak in de vorm van uitgebreide 'NOS-teletekst-achtige' berichten. Vaak zijn dit ook vroege versies van artikelen die de dag later in de gedrukte versie (en op het Internet) verschijnen. Je ziet dus de gedrukte krant van morgen beetje bij beetje geschreven worden.''

Wim Lavrijsen meldt vanuit Zwitserland dat hij louter uit praktische overwegingen een webkrant leest: hij heeft 'geen zin om moeite te doen' de papieren versie te bemachtigen. ,,Het is een schande dat iemand kan promoveren door in thee-blaadjes te kijken en wat hype-uitspraken te doen'', reageert Lavrijsen op Hendriks' opmerkingen. ,,Ik ken zijn proefschrift niet, maar ik mag hopen dat hij zelf zo'n site heeft opgezet om zijn uitspraken te verifiëren, voordat hij ze publiceerde?'' Lavrijsen heeft er, kortom, weinig fiducie in dat zo'n site op dit moment, met de huidige stand van de techniek, kans van slagen heeft. ,,Sure, wanneer er een elektronisch medium bestaat dat ik op de grond kan leggen wanneer ik de kamer ga schilderen, dan is het zo gedaan met de papieren krant. Tot die tijd verwacht ik niet dat ik in mijn luie stoel, met mijn monitor op schoot naar prutslettertjes ga zitten kijken.''

Zijn theorie wordt weersproken door de praktijk van sites die Microsoft in hoog tempo ontwikkelt. Had het softwarebedrijf drie jaar geleden vrijwel geen journalist of redacteur in dienst, sinds het de mogelijkheden van Internet ontdekte exploiteert Microsoft on-line-uitgaven als Slate, Sidewalk en de volcontinue nieuwssite met NBC, waarvoor journalisten werken die van respectabele gedrukte media afkomstig zijn. Ook investeerde de software-gigant in diensten voor Internet-gebruikers met een specifieke belangstelling (auto's, reizen, films), in elektronische stadsgidsen en in een bedrijf voor web-tv. Tijdens het Economic Forum in Davos begin vorig jaar, voorspelde Microsoft-topman Bill Gates twee miljard dollar omzet dankzij dergelijke media-initiatieven. Voor de ontwikkeling van zijn 'nieuwe media' lijkt Gates in elk geval geen papier meer nodig te hebben.

Dat sluit aan op de scepsis van de correspondent te Zwitserland. Het idee om de on-line-lezer thuis de mogelijkheid te bieden zijn krant op elk gewenst moment te downloaden en te printen, wordt door Lavrijsen op economische gronden verworpen. ,,Het eerste wat ik zou doen is een programmaatje schrijven dat alle advertenties filtert: Kijken hoe lang een elektronische versie commercieel haalbaar blijft. Sowieso, betalen voor én krant én telefoon én papier én inkt kan nooit op tegen een abonnement op de papieren massaproduktie-versie.''

Lavrijsen beaamt dat het voor bepaalde mensen van belang kan zijn om specifieke informatie zo snel mogelijk op te vragen, bijvoorbeeld beursinformatie, weersvoorspelling, etcetera. ,,Maar daar hebben die 'bepaalde mensen' al hun bronnen voor en de krant heeft daar geen specifieke expertise. Algemeen nieuws hoort niet in het rijtje. Is er een groep, groot genoeg om een site (commercieel) te rechtvaardigen, die geïnteresseerd is in de laatste tellingen van het aantal doden in Honduras? Elke minuut ververst?'', vraagt Lavrijsen retorisch.

Hij gelooft niet dat het allemaal zo'n vaart zal lopen. ,,We zien wel weer in 2015, wanneer Internet net zo gewoon is als riolering (pun intended) en mijn computer in staat is om zelf mijn krant samen te stellen (met advertenties voor mijn doelgroep) op een stuk elektronisch papier.''

Of de duvel ermee speelt: schrijf je over de technische mogelijkheden en beperkingen van een krant op Internet, dan verschijnt prompt door een technische storing De Draad niet op tijd op het net. Daarom vandaag vervroegd de aflevering die gisteren om 16.00 al geplaatst had moeten worden.