DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN

T O M   R O O D U I J N

10 november 1998

Krant onder druk (2)

,,Alles gaat goed bij een dagbladuitgeverij zolang het te maken heeft met het 24-uursritme van een dagblad'', zei Jan Greven, directeur Landelijke Dagbladen bij PCM Uitgevers, vorige week op een discussiemiddag van de Stichting Persinstituut en het Bedrijfsfonds voor de Pers. ,,Bij alle andere activiteiten gaat het snel fout.''

Ziedaar een mogelijk antwoord op de vraag: ,,Ligt er voor een groot nieuws-bedrijf als PCM niet een enorme kans?'', die Dirk Jan Cock stelde naar aanleiding van De Draad van gisteren over de toekomst van de krant. Ik citeerde de onderzoeker Patrick Hendriks, zojuist gepromoveerd op het proefschrift 'Newspapers: A Lost Cause?', die het een 'schande' noemde dat in Nederland nog geen 24-uurs nieuwssite bestaat. ,,De gememoreerde nieuwssite moet voor zo'n bedrijf toch zijn te realiseren?'', vervolgt Cock. ,,Volkskrant en NRC doen nou niet veel meer dan hun papieren format op het net te plaatsen. Inmiddels verdient het Internet toch iets meer dan een kopie van de papieren uitgave. Is er al enige duidelijkheid of de net-uitgaven echt actueel gaan worden? Het is toch vreemd dat ik elke dag tot 16.00 uur moet wachten alvorens het NRC weer wat nieuwtjes op z'n site zet?''

Cock slaat de spijker op zijn kop: natuurlijk is het wezensvreemd aan een 'live' medium als Internet om er in een 24-uurs-cyclus nieuws op te doen verschijnen. Anderzijds is het de makers van een papieren krant wezensvreemd om ineens over te gaan op permanente distributie van nieuws, achtergronden en commentaren. Het ritme van dagbladjournalisten wordt nu eenmaal bepaald door die ene dagelijkse deadline, en parallel daaraan loopt de gewenning van de lezer: één keer per dag deponeert een bezorger het resultaat van alle redactionele, commerciële en logistieke inspanningen in de bus.

Wanneer een dagblad blijft vasthouden aan deze langzamerhand volstrekt archaïsche distributiemethode, is het ten dode opgeschreven. Die stellige mening ventileerde professor Robert Picard, hoofdredacteur van het Journal of Media Economics, vorige week op de discussiebijeenkomst. De Amerikaanse hoogleraar betoogde dat kranten er niet in slagen nieuwe generaties nieuwsconsumenten aan zich te binden die zich louter informeren via Internet en televisie. Picard somberde dat de internationale trend van stagnerende groei en teruglopende advertentie-inkomsten de voorbode is van een onstuitbare terugval in de dagbladpers.

In de discussie over de krant van de toekomst werd nauwelijks gesproken over een verschijningsvorm die de voordelen van de elektronische media combineert met de 'draagbaarheid' van het papieren dagblad: de thuis geprinte krant. Voordelen: drukpersen, transportwagens en bezorgers worden overbodig en de thuisprinter heeft op elk gewenst moment van de dag een verse krant. In een on-line-artikel hierover (www.mediainfo.com/ephome/news/newshtm/stop/stop816.htm) wordt tevens een methode bepleit om aan het bezwaar van papierverspilling, dat óók aan de geprinte krant kleeft, tegemoet te komen: ETIP, ofwel 'wisbaar' papier zoals dat wordt ontwikkeld door het Duitse bedrijf Erasable Thermographic Imaging Products GmbH. Ook kan de krant in de toekomst worden gelezen - of zo u wilt: ontvangen - op een 'tablet', een dun, flexibel beeldscherm.

,,Kranten moeten het Internet op'', luidde hoe dan ook de conclusie van de discussiedeelnemers. ,,Maar niet defensief'', stelde Harry Lockefeer, oud-Volkskrant-hoofdredacteur en hoogleraar journalistiek te Groningen, geciteerd in Adformatie. ,,Misschien moet een krant Internet-provider worden, of Internetcursussen gaan geven.'' Lockefeer noemde een Duitse krant die adverteerders helpt bij het maken van websites. ,,Je moet ook op het net zorgen dat je de dominante leverancier van nieuws bent en niet ergens voorkomt in een willekeurig rijtje nieuwsvoorzieners waartoe ook MS/NBC en CNN behoren.''

Treffender kon de kloof tussen de krantenman en de on-line-realiteit niet worden weergegeven. PCM zou zich in de handjes mogen knijpen indien ooit zijn titels, in termen van snelheid, uitvoerigheid en bereik, voorkwamen in het 'rijtje nieuwsvoorzieners' á la MS/NBC en CNN. Misschien moet Lockefeer eerst eens een Internetcursus nemen.