DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN

T O M   R O O D U I J N

28 oktober 1998

De absolute tijd

,,Cyberspace kent geen seizoenen'', meent Internet-goeroe Nicolas Negroponte. ,,De virtuele wereld ontbeert dag en nacht.'' Aan deze uitspraak van de oprichter van het Media-laboratorium van het MIT ligt het ontwerp ten grondslag van een nieuwe tijdsindeling door de Zwitserse horlogefabrikant Swatch. ,,Internet-tijd wordt niet gestuurd door de stand van de zon'', sprak Negroponte vorige week bij de introductie van de 'Biel Mean Time' (BMT), maar gestuurd door jouw positie in ruimte en tijd.''

De horlogemakers verdeelden de dag in duizend 'beats', een beat staat gelijk aan 1 minuut en 26,4 seconden. Twaalf uur 's middags is in BMT @500 beats - het apestaartje vooraan vormt een wezenlijk onderdeel van de aanduiding van de nieuwe tijd. Swatch heeft meteen maar vier horloges gemaakt waarop, naast de oude tijdsaanduiding, de nieuwe tijd te lezen is. Op de homepage die aan het nieuwe fenomeen is gewijd (www.swatch.com), staan de voordelen opgesomd van de Biel Mean Time (in Biel staat de Swatch-fabriek). ,,Hoe kan een passagier op een transatlantische vlucht weten hoe laat het in centraal Europa is? Hoe kan een surfer in New York een afspraak voor een 'chat' maken met zijn cybervriend in Rome?'' Nu moeten daar eerst allerlei ingewikkelde berekeningen voor worden gedaan, redeneert Swatch, en straks, als de BMT alom wordt gebruikt, niet meer.

Volgens Nicolas Negroponte voorziet de 'absolute tijd' in een belangrijke behoefte: ,,Nu is nu en delfde tijd voor iedereen. Met 'later' wordt door iedereen dezelfde periode aangeduid. De getallen zijn voor iedereen hetzelfde.'' Volgens de Internet-goeroe leven de mensen in het digitale tijdperk a-synchroon met elkaar. Ze zullen wat hun dagindeling betreft niet meer zo gehoorzaam in de pas lopen maar zelf kiezen wat 'prime time' is. Negroponte voorspelt een wereld waarin opstaan, slapen, werken en spelen zich volgens een veel gevarieerder patroon afspeelt dan nu het geval is. ,,Wat je morgen doet kan ten zeerste worden beïnvloed door iemand die duizenden kilometers ver weg is.'' De auteur van 'Digitaal Leven' is ervan overtuigd dat Internet-tijd, die 'niet geopolitiek maar globaal' is bepaald, op den duur de 'echte tijd' wordt.

Hoe denkt Swatch van de nieuwe tijdsaanduiding gemeengoed te maken? De horlogemaker heeft het Amerikaanse nieuwsstation CNN al zo gek gekregen de BMT te hanteren. De aanduiding zal ook te zien zijn bij door Swatch gesponsorde sportevenementen. Maar een algehele invoering van het systeem is uiterst onwaarschijnlijk. Die surfer in New York zal zich, om een chat-sessie te Rome af te spreken, als hij beleefd is tenminste, tòch moeten afvragen op welk moment zijn cybervriend te bed ligt. En voor die reiziger op de transatlantische vlucht zijn allerlei handzame horloges en kaartjes verkrijgbaar waarop te zien is hoe laat het op dat moment in de plaats van bestemming is. Negroponte verwart twee dingen: de relatieve tijdloosheid van Internet en het vermeende tijdloze levenspatroon van de moderne mens. Of iemand nu, almaar surfend op zijn laptop, over de wereld reist of vast werk van 9 tot 5 heeft, er is maar één klok die hij werkelijk gehoorzaamt: de biologische.

In Engeland is nu door een archeoloog aangetoond dat reeds de oude Romeinen met hun paard-en-wagens om allerlei praktische redenen aan de linkerkant van de weg reden. Ziedaar het bewijs van het gelijk van de Engelse rijwijze. Mocht toch de universele Swatch-tijd ooit officieel worden ingevoerd, dan komt men er over een eeuw of wat achter dat we in deze tijd nog niet eens zo slecht de tijd aanduidden.