DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN

T O M   R O O D U I J N

5 oktober 1998

Variété (slot)

Begin augustus 1986 belde ik John Massis om hem te condoleren met de dood van zijn vriend Wim Klein. Aan de andere kant van de lijn was het enige tijd stil. Toen vroeg hij mij waaraan het rekenwonder was gestorven. Ik ontkwam niet aan de gruwelijke details die in het ochtendblad hadden gestaan. Wim Klein was, gehuld in korte broek en een matrozenkiel, in zijn woning beroofd en door messteken om het leven gebracht.

Ik hoorde de hortende adem van de krachtpatser. Daarop sprak hij geëmotioneerd over een reeks succesvolle voorstellingen die ze nog samen, dat voorjaar in het Hamburgse Hansa-theater, hadden verzorgd. Gek, merkte ik op, dat geen van Kleins kennissen hem eerder had gebeld. Massis kon dat wel verklaren: een telefoonboekje had het rekenwonder niet, hij kende immers alle nummers uit zijn hoofd.

Volgens de politie, citeerde ik uit de krant, was de moord gepleegd door 'een bekende van het slachtoffer'. Maar niet bekend genoeg, merkte Massis bitter op, om te weten dat het misdrijf niet meer dan een paar honderd gulden kon opleveren. ,,Het was een uniek fenomeen'', stelde de krachtpatser; ,,de laatste, zo eentje vind je nooit meer.''

Het was John Massis in die periode niet voor de wind gegaan. Zijn poging om met de teethbit een luchtballon aan de grond te houden was voor het oog van de tv-camera's in een drama geëindigd. Een paar seconde ging het goed, tot de wind zich plotseling van de ballon meester maakte en de sterkste man van Europa een paar tanden uit de mond rukte. Zijn vermogen, besefte de fiere krachtpatser toen voor het eerst, was tanende.

Na dat ongeluk was langzamerhand John Massis weer Wilfried Morbée geworden. ,,Hij leefde voor zijn beroep'', drukte een vriendin het treffend uit, ,,en voor de rest had hij geen leven.'' Realiseerde Massis zich altijd al te behoren tot het uitstervende soort van 'stuntmakers' (,,De krachtpatser is in deze tijd een museumstuk'', had hij gezegd), bij het vervlieden van zijn krachten vervloog voor hem ook zijn reden van bestaan.

In het laatste jaar van zijn leven plaatste de krachtpatser een contact-advertentie in de krant, ,,v/d ltst. keer, nu zeker met kinderen''. Een BRT-programma, erachter gekomen dat deze 'Vlaamse Reus' op zoek was naar een vrouw, belde het nummer en maakte de vereenzaamde Massis belachelijk - althans, zo heeft de krachtpatser het ervaren: ,,Alle mannen lachten me uit.''

Daarna ging het snel bergafwaarts. Zijn zuster trof hem bij de ouderlijke woning, zwaaiend met een hamer, hij werd paranoïde - bracht de ontploffing van de space-shuttle in verband met het einde der tijden - en werd ten slotte, geheel verwilderd, in de straten van Antwerpen opgepakt en naar een psychiatrisch ziekenhuis overgebracht. Twee jaar na de dood van Wim Klein hing collega John Massis zich op.

De laatste beelden van Wilfried Morbée, in de documentaire die de VRT vorige week uitzond, waren aangrijpend: een kleine, in zichzelf gekeerde man die alle bravoure had afgelegd, in gedachten verzonken turend over een vijvertje. Daarna liep hij naar een boom met een laag overhangende tak, ging er aan hangen en hief zich even omhoog. Alsof hij de stevigheid van de tak vast wilde uitproberen.