DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN

T O M   R O O D U I J N

23 september 1998

Sensatie

De Lewinsky-affaire is 'echt Internet', meent Fransisco van Jole, die na drie jaar ophoudt met zijn Internetkrant 'Daily Planet'. ,,Het gaat nergens over maar iedereen wil erover lezen'', aldus in Het Parool (12 september 1998) een van de eerste Nederlandse journalisten die zich in Internet specialiseerde. Heeft hij zich dan al die jaren met onzin bezig gehouden? Nee, maar wel met een zijns inziens onvolgroeid medium: ,,Het web in zijn huidige vorm heeft zijn langste tijd gehad. Dat is te statisch. Wat kan je eigenlijk doen? Kijken en klikken. Er is weinig sensatie aan. Directe communicatie zal veel belangrijker worden.''

Een week later sprak de Volkskrant met Erwin van der Zande, een 'web-journalist' die besloot na twee jaar zijn populaire digitale eenmanskrant 'Shift' op te doeken. Evenals Van Jole meent Van der Zande dat je voor de brandende actualiteit noch voor de analyses en opinies op Internet moet zijn; 'smaak' is volgens hem de kracht van het medium. Hoe gaf hij daar uiting aan in zijn rubriek? ,,Ik deed de dingen die ik leuk vond. Her en der vandaan geplukte geluidjes, screensavers en wallpapers waarmee je je computer kunt aankleden. Dat heette 'Windows Dressing'. Een instant hit. Wist je dat er in Amerika geen film meer uitkomt zonder screensaver? Het is de kleding en de make-up van je computer. Het geeft uitdrukking aan een bepaalde smaak.''

Eenmansuitgaven passen het best bij het net, betoogt Van der Zande: ,,Traditioneel is het net van personen die met elkaar chatten, mailen of in nieuwsgroepen rondhangen. (...) Internet-journalistiek heeft een hele intieme sfeer. De lezer wordt soms letterlijk aangesproken. Lezers abonneren zich op iemands smaak.'' Toch ziet ook deze scheidend webkrant-redacteur een kentering: ,,Populair op Internet zijn de Panorama- of Telegraaf-achtige nieuwtjes. Mensen babbelen daar graag over. Het is een zelfstandig medium geworden met zijn eigen helden en eigen martelaren, en dus ook zijn eigen nieuws.'' Of dit ook het einde van de eenmansuitgave inluidt, vermeldt de geïnterviewde niet.

Volgens beide webkrant-pioniers staat het door hen beschreven en geëxploreerde Internet aan de vooravond van een ingrijpende verandering, al verschillen ze van mening over de koers. 'Directe communicatie' meent Van Jole. Een grotere verwevenheid met het 'reguliere wereldnieuws' denkt Van der Zande. In elk geval is de tijd voorbij dat de toon werd gezet door 'roddel, marginaal nieuws en pure fantasie' - al bevat de berichtgeving rond de affaires van de Amerikaanse president nu juist opmerkelijk veel van deze ingrediënten. Misschien is er sprake van een kruisbestuiving, en groeit Internet naar een volwassen berichtgeving over het wereldnieuws, terwijl het wereldnieuws op dit moment neigt naar het op Internet gangbare genre.

Wie is de beste digitale koffiedikkijker? In het 25-jarig jubileumnummer van 'Adformatie' (17 september 1998) wordt een aantal 'specialisten' ondervraagd over de toekomst van de media. De meeste geïnterviewden voorspellen dat over 25 jaar Internet een geïntegreerd onderdeel uitmaakt van een computer, waarmee ondermeer televisie, radio, web-tv, video, digitale krant, telefoon en de klimaatbeheersing in huis worden bestuurd. Ook kunnen op het scherm boodschappen worden gedaan en berichten worden uitgewisseld met buren of vrienden overzee.

,,Volgens Paul Ostendorf, futuroloog bij Cap Gemini, kan in 2023 elke bewoner van ieder huis op zijn eigen scherm alle beelden, geluiden, teksten, spelletjes en boodschappen oproepen die hij wil. ,,Ook nieuw is dat iedereen vanuit zijn luie stoel kan overschakelen op willekeurige camera's'', aldus Ostendorf, ,,die op vele plaatsen in de wereld staan opgesteld en die uitsluitend tot doel hebben om mensen te laten kijken naar de desbetreffende locatie. Je kan zelf de camera besturen, in- en uitzoomen. Je hoort bijvoorbeeld over een bosbrand en kan 'zelf' gaan kijken. Dit bevredigt de onmiskenbare menselijke behoefte om rampen, ongelukken en ellende waar anderen onder gebukt gaan te aanschouwen.''

Of het nu uw smaak is of niet, de sensatie van de Clinton-tapes was nog maar het begin.