DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN

T O M   R O O D U I J N

16 september 1998

Pc-panacee

,,Ha, ik heb je net een e-mail gestuurd.''

,,Oh ja? Waar ging het over?''

,,Over de 'informatiesamenleving' waarover in de troonrede werd gesproken. De regering wil de omgang met 'informatie- en communicatietechnologie' bevorderen, te beginnen met meer computers op de scholen.''

,,Ja, en computers in bibliotheken en andere openbare ruimtes... Wat schreef je daar dan over?''

,,Dat het computergebruik nu wel erg als oplossing voor vrijwel alle kwalen wordt gepropageerd. Van enige kritische kanttekening is geen sprake meer, terwijl elders in de regeringsvoorstellen achteloos wordt gesproken over de miljarden die aan het millennium-probleem worden besteed. Oók zo'n fijn bijverschijnsel van die technologie...''

,,Nou verwar je wel het pc-gebruik van het individu, al of niet op school of in de bibliotheek, met de computers waarmee bijvoorbeeld sluizen, de luchtvaart en het industrieel en militair complex zijn uitgerust.''

,,Goed, laten we ons dan beperken tot die pc-gebruiker. Die wordt dus geacht thuis, en als hij het niet kan betalen in de bibliotheek, te surfen, te kletsen en te e-mailen dat het een aard heeft. Wordt hij daar beter van? Mijn schoonvader leest vier Nederlandse en drie buitenlandse kranten per dag, bezoekt geregeld de bibliotheek of de boekhandel, kijkt tv en luistert radio, schrijft zijn brieven op een oude Olivetti-tikmachine, heeft 'live' of via de telefoon volop contact met de buitenwereld en komt niets tekort.''

,,Ja, een andere generatie. Een jongere kan toch eigenlijk niet meer zonder pc?''

,,Nee, dat is ook precies mijn bezwaar. Wat begon als een handige, technische verworvenheid voor wie ermee wilde en kon omgaan, is de pc nu tot panacee geworden - en de verbreiding ervan tot speerpunt van het regeringsbeleid. Het wordt ons opgedrongen! Geen wonder dat Microsoft op de aandelenbeurs inmiddels General Electric voorbij is gestreefd als duurste bedrijf.''

,,Nou nou, je hóeft toch niet aan de pc?''

,,Jawel, je bent een hopeloos verouderd, zielig relict als je geen e-mail-adres hebt, niet de jongste programmatuur hebt gedownload en de intimiteiten uit het Starr-rapport niet op Internet hebt gelezen. Ondertussen worden er geen behoorlijke brieven meer geschreven, geen schrandere gedachte wordt meer fraai verwoord en uitgewerkt, maar afgeraffelde teksten vol fouten vragen voortdurend om je aandacht.''

,,Wat let jou om iemand een mooie, handgeschreven brief te schrijven?''

,,Ik voorspel je dat de mensen dat over twintig jaar niet eens meer kunnen. Denk eens aan de consequenties daarvan voor de teboekstelling, de geschiedschrijving van de moderne tijd. De computer heeft veel gemak, maar minstens zoveel overbodigs gebracht: onzinnig gekwek, redundante, vaak onbetrouwbare informatiestromen en heel veel ergernis vanwege de kosten en de haperingen. Bovendien: in wat voor wereld leven we straks, wanneer iedereen als een zombie achter een scherm zit te klikken en te tikken? Neem nou dit gesprek: ik stuur je een e-mail om je vervolgens, als ik je tegenkom, te vertellen wat erin staat. Er wordt wel eens vergeten dat je voor de beste 'communicatie' helemaal geen technologie nodig hebt!''