DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN

T O M   R O O D U I J N

10 september 1998

De oogmuis

Als we de kijkers in het digitale koffiedik moeten geloven, bedienen we over een luttel aantal jaren niet meer het toetsenbord om de computer in beweging te krijgen, maar spreken wij ons apparaat toe. Van de luisterende en interpreterende computer is het nog maar een kleine stap naar de voelende, ruikende en kijkende computer.

In de richting van die laatste functie is een interessant initiatief ontwikkeld door de faculteit Ergonomie van de Universiteit Twente, waar wordt gewerkt aan een 'Gaze Groupware System'. Als het project tot een geslaagd einde komt, betekent dat een wezenlijke verandering in het zogenaamde teleconfereren. Wie nu op de kosten en de tijd van de deelnemers aan een vergadering wil bezuinigen, kan via de telefoonlijn een 'teleconferentie' beleggen: de vergaderaars kunnen elkaar zien en horen dankzij de in hun eigen kantoor opgestelde camera's en monitoren. Het voornaamste bezwaar dat hieraan kleeft, is de technische rompslomp van lampen, apparatuur en verbindingen.

Het Internet heeft de condities van de televergaderaar iets verbeterd: het cameraatje staat vast opgesteld op de monitor en de verbinding laat zich in de regel gemakkelijker leggen. Maar nog altijd is het beeld klein, schokkerig en loopt het niet synchroon met het geluid. Maar als dat in de toekomst allemaal is verbeterd, blijft er een belangrijk ongemak: het cameraatje brengt de gesprekspartners achter de computer nooit helemaal 'en face' in beeld, maar altijd iets uit de hoogte - eenvoudig omdat de teleconferencier naar het scherm kijkt, terwijl de camera daarbóven staat opgesteld.

Op afstand vergaderen en elkaar aankijken bij het praten, precies zoals dat in werkelijkheid gebeurt, dà is de uitdaging van het Gaze Groupware System - en tevens het onderwerp waarop projectleider Roel Vertegaal afgelopen vrijdag promoveerde. Met zijn collega's in Twente ontwikkelde hij de 'oogmuis', een systeem in een 3-dimensionale omgeving waarbij de bewegingen van het oog de computer aansturen, zodat je in een vergadering weet wie je aankijkt en wie uit het raam zit te staren. Zo wordt teleconfereren net echt: bedenkelijk fronsen naar je buurman als iemand lang van stof is, een blik van verstandhouding met een gelijkgestemde of smachtend oogcontact met een begeerde collega.

De vinding kan op termijn vooral voor multinationals en grensoverschrijdende projecten een belangrijk middel worden om op geld- en tijdverslindende en milieuverpestende reizen te besparen. Vrijdag vertelde de promovendus voor de VPRO-radio dat het èchte contact, waarbij men de collega-vergaderaars kan horen, zien, ruiken en desnoods voelen, kortom de 'non-verbale communicatie', door de computer nooit helemaal zal worden geëvenaard. Al komt het oog-in-oog vergaderen een heel eind in die richting, vertelde Vertegaal vrijdag, de onderzoekers hebben op hun vinding nog geen octrooi aangevraagd. Onverstandig, temeer omdat de technische details van het project via Internet voor iedereen ter inzage liggen (http://reddwarf.wmw.utwente.nl/gaze/home.html).