DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN

T O M   R O O D U I J N

31 augustus 1998

Internet-eenzaamheid

Overvalt u ook zo'n vreemd, onbehaaglijk gevoel na een uur e-mailen, homepages bekijken en neuzen in nieuwsgroepen? Voelt u ook bij het uitzetten van de computer een mentale leegte die u niet benoemen kan?

Gelukkig weet u nu wat het is, en nog gelukkiger: u ben niet de enige. Onderzoekers van de Carnegie Mellon University concludeerden dat Internet-gebruik leidt tot een toename van gevoelens van depressiviteit en eenzaamheid. Dit soort berichten worden vaak verworpen door ze te vergelijken met waarschuwingen voor eerdere innovaties die het aanzien van deze eeuw veranderden, zoals: ,,Bij de komst van de trein waarschuwden ze ook dat de melk van de koeien zou verzuren.''

Maar deze 1,5 miljoen dollar kostende studie, geïnitieerd door de grotere technologie-bedrijven en de Amerikaanse National Science Foundation, zou wel eens de schaduwzijde kunnen raken van wat u nu met talloos veel miljoenen zit te doen. ,,We praten hier niet over extremen'', citeer ik een van de onderzoekers uit de New York Times (30 augustus 1998), ,,dit waren gewone jonge mensen en hun families. Over het algemeen ging het met de meeste intensieve Internetgebruikers bergafwaarts.''

Een uur Internetten per week leidde gemiddeld tot een toename van 1 procent op de depressie-schaal en een verhoging van 0,04 op de eenzaamheids-schaal. De proefpersonen verloren contact met 2,7 leden van hun kennissenkring, die gemiddeld 66 leden bedroeg. Terwijl de 169 proefpersonen e-mailden, babbelden en zich anderszins interactief op het net manifesteerden, werd een afname van contact gerapporteerd met leden van de eigen familie en kennissenkring.

,,Het is buitengewoon zorgvuldig opgezet'', prijst een senior-onderzoeker van Rand Corporation in de NYT het onderzoek, ,,en het resultaat mag niet worden genegeerd.'' De hypothese van de onderzoekers is, aldus de krant, dat een toename van oppervlakkige contacten via het Internet leidt tot ,,een algehele afname van het gevoel van verbondenheid met andere mensen''.

Een antwoord op vragen naar de representativiteit van de proefpersonen geeft het krantenverslag helaas niet. In de berichtgeving wordt het Internettten steeds als oorzaak genoemd en de toename van gevoelens van eenzaamheid en depressiviteit als gevolg. Wat ik graag zou willen weten is: wordt Internet aanlokkelijker naarmate mensen meer aanleg hebben voor depressiviteit en eenzaamheid? Of omgekeerd: hoe aantrekkelijk zijn de interactieve mogelijkheden van Internet nog voor mensen met een rijk sociaal leven, een baan vol aardige contacten, een leuk gezin en een hartelijke familiekring?

Een speurtocht naar de volledige onderzoeksopzet en de resultaten leverde vooralsnog niets op. Het wachten is op antwoord op mijn e-mail aan de afdeling voorlichting van de Carnegie Mellon University. Tijd vermorsen aan zoeken om het uiteindelijk niet te kunnen vinden: dáár word je pas eenzaam en ellendig van.