DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN

T O M   R O O D U I J N

21 juli 1998

Openbaarheid

Op de Megafestatie in Utrecht wierven informatica-bedrijven jonge personeelsleden, door ze op computers on-line enkele zoek-opdrachten te laten uitvoeren. 'Zoekvaardigheid' op Internet is een maatschappelijk handelsartikel geworden, zoals goede contactuele eigenschappen of rijbewijs B/E.

Als aan de scholieren het afgelopen weekeinde de opdracht was gegeven om het ontwerp-regeerakkoord te vinden, dan hadden ze bot gevangen. Het feit dat de voornemens van het tweede kabinet-Kok niet meteen op Internet te vinden waren, deed Monique van Dusseldorp in verontwaardiging ontsteken. Van deze 'medewerkster van een Internetbedrijf' stond vanmorgen een stuk op de opiniepagina van de Volkskrant, waarin ze, na het verslag van een vergeefse zoekactie, plechtig stelde: ,,Het Internet kan grote hoeveelheden informatie in korte tijd beschikbaar stellen aan grote groepen mensen. Dit schept verplichtingen voor de overheid ten aanzien van informatie die van en voor iedereen is, zoals het regeerakkoord.''

De Volkskrant had het artikel beter niet, of desnoods een dag eerder kunnen plaatsen, want vanmorgen stond het eindverslag van de informateurs, gedateerd 20 juli 1998, met de jongste versie van het regeerakkoord volledig op het net (www.parlement.nl/doc/rec/hfdframe/rec001.htm). Overigens zijn alle actuele stukken aan en van de Tweede Kamer te vinden onder 'parlement' (via 'Tweede Kamer' naar 'recente stukken'); een alerte dienstverlening die alle wind uit de zeilen van Van Dusseldorp neemt.

Het lijkt een soort Pavlov-reactie te worden: moord en brand schreeuwen als bepaalde overheidsstukken 'voor en van iedereen' niet of niet snel genoeg op Internet worden gepubliceerd. Omdat zo'n standpunt politiek erg correct is, verzuimen redacties vaak te checken of het beweerde wel klopt - of ten minste enige dagen houdbaar is. Terwijl er in deze komkommertijd waarachtig een interessanter discussie over openbaarheid van informatie valt te voeren: inzake het wel of niet tonen van het bij het kinderporno-netwerk gevonden beeldmateriaal. De professoren Wolters en Frenken vinden dat het op de televisie moet, opdat men zich van de gruwelijkheid ervan kan vergewissen. Anderen menen dat dit middel te grof is: de meesten zouden zich na het zien van het materiaal uit geschoktheid geheel van de problematiek afkeren.

Naar mijn mening heeft de redactie van NOVA gelijk, door te besluiten de beelden niet te laten zien: uit piëteit jegens de betrokkenen én de kijkers. De grens van wat openbaar mag worden gemaakt is in de afgelopen decennia toch al flink verschoven: niemand kijkt na Bosnië meer op van Journaalbeelden met uiteengereten UCK-soldaten in Kosovo. Wie dat nog niet genoeg is, kan dagelijks terecht op sites als www.alb-net.com/html/kcc.html, waar explicieter fotomateriaal is te zien van wat Servische aanvallen aanrichten. Zomin als het tonen van oorlogsgruwelen helpt vijandigheden te voorkomen, bestrijdt het uitzenden van kinderporno-materiaal de vervaardiging of aankoop ervan.

Bovendien: een beetje handige zoeker weet toch de plaatjes naar zijn gading wel te vinden.