DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN

T O M   R O O D U I J N

30 juni 1998

Het zwarte gat

Het sturen van een e-mail veroorzaakt nog altijd een licht gevoel van onbehaaglijkheid. Komt de boodschap bij de geadresseerde aan, en zo ja, is die dan de enige die hem leest? Mail-programma's die ik ken reageren alleen op een negatieve uitslag: je ontvang een bericht als er iets is fout gegaan - door een niet bestaand adres bijvoorbeeld. Gaat de transmissie naar wens, dan ontvang je geen ontvangstbevestiging - zoals bij de fax.

Zolang het e-mailen niet - als het briefgeheim - onderworpen is aan strenge juridische regels, zijn afzender zowel als ontvanger vogelvrij. Je werpt vertrouwelijkheden in een zwart gat, in de hoop dat de enige voor wie het is bestemd ze aan het eind van een lange weg voor de voeten krijgt. Maar er zijn bedrijven waar e-mail aan en van het personeel door de leiding wordt onderschept, een maatregel die met 'echte' post ongehoord zou zijn. IT-afdelingen in bedrijven opereren zelden als onafhankelijk doorgeefluik; ook in de privacy-betekenis is het belang van controle op de zenuwcentra tot de meeste directies doorgedrongen.

Wordt door bedrijven intern met de privacy nogal eens de hand gelicht, extern maken ze zich steeds sterker voor de bescherming van het eigen bedrijfsgeheim en andermans vertrouwelijkheden. Een groep grote bedrijven die zaken doen op Internet, verenigd in The Online Privacy Alliance, presenteerde onlangs in Washington een plan voor een betere privacy-bescherming op Internet. Met het actieplan reageerden de bedrijven op een waarschuwing van de regering-Clinton, dat de ontwikkeling van e-commerce zou verkommeren zolang computergebruikers niet het gevoel hebben dat hun gegevens goed worden beschermd.

Het privacy-plan raakt een nog dieper wortelend wantrouwen jegens het nieuwe medium: het gevoel van vertwijfeling waarmee de gebruiker achterblijft wanneer hij op een electronisch formuliertje wat adressen en nummers heeft ingevuld. De alliantie wil bedrijven verplichten om Internet-klanten precies te vertellen wat er met die gegevens gebeurt. Ook moet er volgens de groep meer worden gedaan om de privacy van kinderen te beschermen. Maatregelen worden niet opgelegd, maar zouden moeten overgenomen op basis van vrijwilligheid.

Door zelfregulering, het Internet-toverwoord, zou ook de koudwatervrees voor electronisch zakendoen verdwijnen; de praktische uitwerking van deze voornemens wordt in september gepresenteerd. In privacy gespecialiseerde advocaten in de Verenigde Staten verwierpen de voornemens al als 'pr-praatjes' en pleitten voor dwingender en helderder maatregelen. Uit een studie van het door de advocaten geïnitieerde Electronic Privacy Information Center bleek, dat zelfs de gegevens van incidentele gebruikers op straat liggen - en voor direct marketing-acties worden aangewend.

De groep bepleitte overkoepelende privacy-wetgeving voor nieuwe media en een speciaal 'keurzegel' op websites, waarmee bedrijven verklaren aan messcherpe, gemeenschappelijk overeengekomen beschermingseisen te voldoen. Pas dan durven ook de man in de straat en het meisje om de hoek op het electronische marktplein te winkelen.