DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN

T O M   R O O D U I J N

9 juni 1998

De beeld-juke-box

Wie denkt dat Internetten via een ISDN-lijn snel is, moet eens achter een scherm plaatsnemen dat verbonden is met 'Snelnet', het experiment van KPN Telecom waaraan duizend proefpersonen in Amsterdam deelnemen. Bijna net zo snel als u voor de televisie van het ene kanaal naar het andere zapt, verwisselt u van homepage.

Snelheid is niet het enige dat Snelnet biedt; het is een voorwaarde om de concurrentie met de kabelmaatschappijen aan te kunnen. Waar het straks om gaat zijn de extra's die u door een netwerk worden geboden. Met de speeltjes van Snelnet heb ik een dik uur plezier gehad. Om meteen met het leukste in huis te vallen: Snelnet is verbonden met het NAA-archief, waarin tal van items uit de Polygoon-journaals van ruim een halve eeuw te vinden zijn. Dat maakt het bijvoorbeeld mogelijk om achtereenvolgens de inspectie door Seyss-Inquart van zijn manschappen op de Dam in Amsterdam en de intocht van de Beatles, 25 jaar later in die stad, te aanschouwen.

Polygoon-journaals hebben niet louter door de beelden een documentaire waarde; de wijze waarop onderwerpen worden behandeld roept op zichzelf al een authentiek tijdsbeeld op. De nadruk in die journaals lag, ook in oorlogstijd, op gezelligheid. Gedwongen verduistering? Polygoon maakte een reportage over de voordelen daarvan: bij een gezin komen familieleden en vrienden, gewapend met rantsoenen en matrassen, op bezoek. ,,Het gezelschapsleven kan onbeperkt voortgang vinden'', heet het dan in het mengsel van understatement en plechtigheid waarop Polygoon het patent had. Natuurlijk eindigt het item met een 'grap': in dit geval liggen alle vrienden na een avond ganzenborden in een reusachtig bed en wensen zij elkaar achtereenvolgens 'Welterusten'.

Interessant is ook de 'superieure' behandeling door de journaals van de jeugd in de vijftiger en zestiger jaren. Een 'Rock 'n' Roll-wedstrijd' wordt van guitig commentaar voorzien: ,,Rock and Roll hoeft niet gepaard te gaan met relletjes en baldadigheid... Er moet bijzonder hard gewerkt worden.'' Bij de Beatles in Nederland: ,,De harige bezoekers werden - heel origineel - door meisjes in Volendammer kostuum onthaald.'' De scheiding tussen jong en oud was even ongenuanceerd als het zwart-wit van de beelden, evenals die tussen man en vrouw. Vader verdiende de kost en moeder maakte, bij de 'televisiestaking' van 1961, ,,van de gelegenheid gebruik om wat verstelwerk te doen''.

Snelnet laat zich het beste vergelijken met een beeld-juke-box. Niet alleen oude, ook recente journaals zijn er in een mum van tijd op te roepen. Ik zag er vanmorgen het journaal en het weerbericht van gisteravond (waarom overigens niet die van 9 uur 's ochtends?) en een BBC-reportage uit Kosovo. Niet schokkerig en op een klein schermpje, maar full-screen, het beeld op videokwaliteit en het geluid bijna lip-syncroon. Zo kunnen naar keuze ook videoclips en filmtrailers op het scherm tevoorschijn worden getoverd.

Het bedienen van het gecombineerde tv- en computerscherm met razendsnelle Internet-faciliteiten, zoals al zo lang geleden in het vooruitzicht gesteld, is ronduit een sensatie. Nog even geduld en u hoeft niet meer te wachten op wat de buis u biedt; een blik in heden of verleden, in drama of entertainment, u bepaalt straks zelf wanneer u zich die gunt.