DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN

T O M   R O O D U I J N

8 juni 1998

Geld-maak-fenomenen

,,Financieel onafhankelijk zijn, betekent VRIJ zijn! Vrij om meer dan ooit onafhankelijk beslissingen te kunnen nemen. Doe zaken, investeer, neem vakantie of ga stil leven. Niet langer weerhoudt geldgebrek je van wat dan ook!'' Op Internet worden kwartjesvinders en gelukzoekers gouden bergen beloofd. De colporteurs en de handelsreizigers van weleer manifesteren zich nu met een electronische voet tussen de deur.

Een in Hongarije gesitueerde, Engelstalige site biedt een verkoop-systeem aan waarmee binnen negentig dagen een ton kan worden verdiend. Multi-Level Marketing heet het wondermiddel en het wordt, aldus de Zweed Christopher Erickson in zijn 'testimonial', ,,gedoceerd aan zowel de Harvard als de Stanford Business School'' en volgens de Wall Street Journal zullen aan het eind van deze eeuw ,,50 tot 65 procent van alle goederen en diensten via MLM worden verkocht''. ,,Dit is een miljarden-dollar-industrie'', jubelt Erickson voort, ,,waarmee 100.000 miljonairs in de afgelopen jaren hun fortuin hebben gemaakt. Sterker nog, statistieken tonen aan dat naar schatting dagelijks 45 mensen miljonair worden door Multi-Level Marketing.''

Dit 'money-making phenomenon' (,,the program is LEGAL and NOT A CHAIN LETTER'') werkt aldus: Stel, je wil iets wat in werkelijkheid maar een paar penny kost verkopen voor vijf dollar. Je bestookt zoveel mogelijk mensen achtereenvolgens met e-mails - 'exact geformuleerd' volgens de door het MLM-bureau omschreven instructies. Ervaring wijst uit dat slechts vijf procent reageert, dus: hoe meer emails, hoe groter de respons. De kunst is nu om zoveel mogelijk e-mail-adressen te bemachtigen; de initiatoren van deze homepage willen graag - tegen betaling (100.000 adressen voor £ 35) - behulpzaam zijn bij de aankoop van e-mail-lijsten en 'bulk emailing' - zoals 'spam' bij de verzender zo mooi heet. Nu is het alleen nog maar wachten op de enveloppen met biljetten van vijf dollar.

Op deze homepage wordt openlijk getoond hoe de samensteller ervan binnenloopt door uit te leggen hoe hij foppend binnenloopt: de slang bijt in zijn staart. De goedgelovige die hier geld in steekt, heeft het verlies geheel aan zichzelf te danken.

Wat zich in het 'echte' leven openbaart, manifesteert zich onherroepelijk ook op Internet. Zo is behalve de belofte van rijkdom, ook het vooruitzicht van roem een beproefde wijze om geld uit andermans zakken te kloppen. Nu heeft zich de eerst 'filmmaatschappij' op Internet aangekondigd, 'Veni Vici entertainment', met een 'interactieve talentenjacht' naar 'honderd naakte meisjes' (www.100nakedgirls.com). Ook dit project laat voor de goede verstaander weinig te raden over. Wie een aantrekkelijk meisje meent te kennen dat voor een van de hoofd- of bijrollen van deze film in aanmerking komt, kan zich bij de 'global talent hunt' aanmelden als 'assistent-talent-scout'. Maar dan moet de talentenjager in spe wel eerst een 'script' voor een kleine vijftig gulden bestellen. Alle aangemelde 'actrices' worden op deze homepage ten toon gesteld, waarna de Internet-gemeenschap zijn favorieten mag uitverkiezen. Wordt de aanmelding van een naaktmodel gehonoreerd, dan wordt 100 dollar in het vooruitzicht gesteld; met de 'casting' van de hoofdrollen van Al Primavera en 'Black de comic/rapper' kan 250 dollar worden verdiend en met die van 'Kiki, The Queen of Clubs' 300 dollar.

,,Vox Populi in action'', adverteert Veni Vici met de 'Global Talent Hunt'; ,,Democracy at work!''

De formule van het malafide modellenbureau in een nieuw, ingenieus jasje. Alleen al de naam van de 'schrijver' van het drama rond The Queen of Clubs zou aspirant-actrices moeten alarmeren: Munchy Baron.