DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN

T O M   R O O D U I J N

4 juni 1998

Internet-uitbuiter

Stel Microsoft wint het proces dat 25 Amerikaanse staten en het ministerie van justitie tegen het bedrijf hebben aangespannen, wat betekent dat voor de software-industrie? Het antwoord op die vraag, gisteravond opgeworpen in het programma Netwerk, luidt: toenemend monopolisme, wellicht leidend naar een alomvattende, door Microsoft ontwikkelde wereldstandaard voor thuis- en kantoorcomputers.

Volgens een verontruste woordvoerder van de Nederlandse Internetproviders wordt met een uitspraak ten gunste van Microsoft bewezen, dat de macht van dat bedrijf groter is dan die van de overheid. In dat geval zijn principiële vragen aan de orde als: bestaat er nog vrijheid van informatie - en van de distributie daarvan? En: in hoeverre zijn onze opinies, gedachten en privacy in goede handen bij deze informatie-monopolist? De uitzending werd omlijst met beelden en animaties, waarvan de bron niet werd vermeld; het betrof een cd-rom, met een parodie op het - binnenkort in een nieuwe versie te verschijnen - Microsoft-besturingssysteem. Op de schijf heet het 'Winblows 98', de maker is 'Microshaft' (naar: get the shaft; besodemieterd worden). De cd-rom bevat een - in de traditie van het tijdschrift Mad, met de nieuwste techniek vervaardigde - aanklacht tegen de winstmaximalisatie en concurrentie-vijandige houding van 'veelvraat' Microsoft.

Meg en Graham, gefrustreerde werknemers van het software-imperium, gidsen de cd-rom-bespeler op een tour 'achter het silicon-curtain'; het is hun ,,personal 'tribute' to the megalomaniacal software company that is taking over the world and ruining our lives''. Wie niet snel genoeg een spelletje of programma aanklikt, krijgt de vermaning dat tijdens het wachten Bill Gates alweer 200 miljoen dollar heeft verdiend. Rechts onderin het bureaublad wordt achter 'Wasted time:' de totale 'speeltijd' bijgehouden; onderin schuiven wisecracks voorbij als: ,,Thank Gates it's Friday' en 'Heaven's Gates'.

Winblows 98 valt meer op door vernuftigheid dan door geestigheid. In 'The Roll Ahead' kan met Gates en Steve Jobs als pionnen een soort Ganzenbord om miljarden dollars worden gespeeld, in 'Pinbill' staat de Microsoft-leider, omringd door pin-ups en dollarbiljetten, afgebeeld op het speelvlak van een 'echte' flipperkast en in de quiz 'Win Bill Gates' Money' moeten vragen worden beantwoord als ,,Wat was vroeger Bill Gates' troetelnaam?'' (Trey) en ,,Wie inspireerde Bill Gates bij het ontwerp van zijn huis?'' (Le Corbusier, die het huis beschouwde als een 'woonmachine', ,,zoals Bill mensen als niet meer dan levende machines beschouwt''). Er is een spelletje ('Microshaft Exploder') waarmee de strijd kan worden aangebonden met Glitch, Bug en Virus, op de 'Billagotchi' kan een ei uitgroeien tot de multimiljonair Bill Gates, maar wie niet goed voedt, straft en betaalt kan hem ook bankroet teneer doen vallen.

Een klik op het icoon 'Internet Exploiter' en de Winblows-gebruiker belandt bij de Internetsite van de Gates-parodie (www.winblows.com). Daar is onder het kopje 'Bill's Joke of the Day' een 'juridische aanklacht' te vinden tegen Windows 95, ,,a crawling abomination from the darkest pits of Hell''. Het besturingssysteem zou bij gebruikers leiden tot ernstige klachten van mentale en fysieke aard, tot aanvallen van onverklaarbare spilzucht en uiteindelijk tot hel en verdoemenis.

De Winblows-cd-rom en -site zijn niet meer dan het puntje van de veer in een neusgat van de Grote Bill, in de hoop dat hij gaat niezen. Toch is de combinatie van energie en agressie die erin is gestopt opmerkelijk.

In plaats van als een succesvol zakenman wordt de Microsoft-voorman in steeds breder kring beschouwd als een megalomane zakkenvuller en 'Internet-uitbuiter'. Als de Amerikaanse rechtbank oor heeft voor het maatschappelijk discours, roept die Gates' bedrijf een halt toe.