DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN

T O M   R O O D U I J N

2 juni 1998

Pooierdom (2)

In de vorige aflevering van deze rubriek (vrijdag 29 mei) schetste ik de verschuiving van de seksuele openbaarheid van het progressieve kamp naar 'het pooierdom van de vrije markt' (Hans Righart). In dat verband kwam ook de veroordeling ter sprake van een Duitse ex-Compuserve-bedrijfsleider voor het doorgeven van pornografisch materiaal. Zoals bekend veroorzaakte die veroordeling veel commotie, omdat inmiddels internationale eenstemmigheid leek te bestaan over de beperkte verantwoordelijkheid van de provider voor het materiaal dat via hem wordt doorgegeven. Mijn vraag of er niet toch op enigerlei wijze aan de gemakkelijke bereikbaarheid van al te expliciete, grove afbeeldingen beperking moest worden opgelegd, riep veel reacties op. Een selectie:

Opvallend was dat - anders dan bij andere in deze rubriek opgeworpen kwesties - het overgrote deel van de respons uit Nederland kwam en door mannen was verstuurd. Ik open dan ook met de enige reactie van een vrouw. ,,Ik vind de ontwikkelingen verontrustend, maar heb er geen kant en klare oplossing voor'', mailt Geesje Idenburg. ,,Als het mogelijk is bepaalde uitwassen te verbieden, ben ik er vóór. De narigheid is dat er waarschijnlijk dan ook weer andere uitingen onmogelijk worden gemaakt, waar zo'n verbod niet voor bedoeld is. Ik denk dat de - laat ik zeggen - fatsoenlijke mensen, die tegen zo'n verbod zijn zich zorgen maken over een terugkeer naar een schijnheilige samenleving.''

Idenburg put wel 'enige hoop' uit het feit dat er steeds meer stemmen klinken tegen 'de vergroving van maatschappelijke omgangsvormen', getuige ook het artikel van Renate Dorrestein, afgelopen vrijdag, over Paul de Leeuw. ,,Ik ben verbaasd dat zoveel mensen, die ik toch zelf niet verdenk van verloederende opvattingen het toch opnemen voor diezelfde Paul de Leeuw.''

Theo Matter reageerde met een aforistische overpeinzing, die zich het beste met aandacht laat lezen: ,,Voor de intelligente denkende mens is regulering NIET nodig. In handen van denkende intelligente wetgevers is regulering GEEN gevaar. Voor alle anderen is regulering absoluut nutteloos en onbeperkte vrijheid evenzo.'' Er is veel porno op Internet te krijgen, bevestigt Ariel Groenedijk, maar ,,het is niet zo dat je daar ongewild terecht komt. Zoals de rechter in Amerika heeft gezegd, je moet een aantal bewuste handelingen plegen. Strengere wetten zijn niet nodig. Wie geen porno wil zien wordt er ook niet mee geconfronteerd.'' Ook volgens Rogier van Dijk heeft het verbieden van pornosites geen zin. ,,Censuur op internet is bijna onmogelijk. De meeste porno is niet verboden in Nederland, alleen kinderporno. Dus op Internet moet je het ook niet verbieden.''

Daarbij zij wel aangetekend, dat - afgezien van de verantwoordelijkheidsvraag - de veroordeling (tot twee jaar voorwaardelijk) door het gerechtshof te München was ,,wegen Verbreitung von Pornographie mit Kindern und Tieren'' (Frankfurter Allgemeine Zeitung).

Ewout Pool meent dat je, om 'Internet-porno van welke vorm dan ook' te reguleren, de maker van de pornosite moeten kunnen aanspreken. ,,Dat is vaak een probleem daar men vaak niet kan achterhalen in welk land de site is geplaatst (dus: aan welke wetgeving men zich moet houden).''

Omdat wetgeving van land tot land verschilt, aldus Pool, ,,zullen ze in Iran bijvoorbeeld een blote-plaatjes-site uit Nederland niet echt goedkeuren, maar kunnen zij er weinig aan doen. Ik denk dus dat gezien de andere beperkte middelen die in de strijd tegen porno ter beschikking staan, zelfregulering het minst kwade der kwaden is. Of denkt u dat er internationale wetgeving ooit op dit terrein zal komen?''

Aan voorspellingen waag ik mij niet, wel verwijs ik Pool graag naar het hoofdredactioneel commentaar over deze kwestie in NRC Handelsblad van afgelopen zaterdag (30 mei) onder de titel 'Gevarenzone'. In Europees verband wordt gewerkt aan een 'actieplan', aldus de FAZ van 29 mei, een soort bewakingsdienst waarbij via een 'hot line' kan worden gewezen op illegale activiteiten op Internet.

,,Mag dan alles maar? Dat lijkt me van niet'', beantwoordt Fred Schiphorst de door mij opgeroepen vraag. Hij vind dat 'de bron' moet worden aangepakt, ,,niet een willekeurig doorgeefluik. Alleen dat is een stuk lastiger. Ten eerste is de bron vaak anoniem. Je moet dan aan de hand van allerlei technische gegevens die bron zien op te sporen en vooral wanneer die bron goed op de hoogte is van Internet kan dat lastig zijn.'' Omdat die bron zich overal ter wereld kan bevinden, moet je je, aldus Schiphorst, vergewissen of de zaak ook in het land van herkomst strafbaar is. ,,Dat probleem doet zich vooral met racistische uitspraken voor, omdat er staten in de USA zijn die vrijheid van meningsuiting als het hoogste goed beschouwen en dus ook racisme niet willen bestrijden.''

Bij gebrek aan goede opsporingsmethoden moet je volgens Schiphorst niet ,,gemakkelijker te pakken instanties gaan vervolgen, want dan zouden providers wel eens minder vrijmoedig nieuwsgroepen door kunnen geven, omdat ze bang zijn anders niet meer van elk bericht de inhoud te kunnen checken. En dat zou het einde van de nieuwsgroepen zoals we die kennen betekenen. Ik zit daar niet op te wachten.''

Daar sluiten wij ons volmondig bij aan. Schiphorst besluit zijn mail met een - eveneens aandachtig te lezen - wijsheid: ,,Wanneer je eerst de neus van een kameel ziet en daarna pas de staart, wil dat niet altijd zeggen dat de neus de staart heeft veroorzaakt.''

Alle inzenders hartelijk bedankt.