DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN

T O M   R O O D U I J N

5 mei 1998

Communicatie

Bevrijdingsdag is, zo blijkt uit de vragen die Nederlanders op die dag aan elkaar stellen, omgeven door raadsels. Komt de postbode vandaag? Is er iemand op kantoor? Hoe zit het met de vuilnisman? Tot hoe laat zijn de winkels open? Zijn ze eigenlijk open?

Gelukkig is er Internet, de Postbus 51-molen bij u thuis - want het postkantoor is waarschijnlijk óók gesloten. De site van het 'Nationaal Comité 4 en 5 mei' zou antwoord moeten geven. Blijkbaar ben ik niet de enige die op dat idee kwam. Bij een overvloed aan belangstelling doet Internet denken aan de eerste transistorradio waarop je als kind naar Radio Luxemburg luisterde. Onder de dekens, krampachtig aan het zenderknopje draaiend, waarbij door een golfslagachtige ruis af en toe een flard popmuziek te beluisteren viel.

De openingspagina van het Comité bereik ik eerst na vele meldingen dat de site vermoedelijk door drukte onbereikbaar is. ,,Probeer het later nog eens'' , luidt het blijmoedig. Eindelijk verschijnt dan de pagina - of een deel ervan; een aantal van de hokjes waarin hij is opgedeeld, blijft verdacht leeg. Misschien dat zich daar een service-rubriek bevindt over de dezer dagen functionerende dan wel gesloten bedrijven en diensten.

Wel biedt de openingspagina van het Comité verwijzingen naar 'De Free Zone', over herdenken en vieren in de toekomst voor de 'New Generation'. Er zijn ook 'statements' over de bevrijding van 'Anouk' en 'De Kast'. Waarom schakelen instanties die de jeugd willen aanspreken ineens over op de Engelse taal? De Koninklijke Landmacht werft personeel op affiches met de kreet 'Scoor een job'. Alsof we niet met de bevrijding ook het behoud van onze eigen cultuur - en dus ook onze taal - vieren.

Mijn ergernis over de regel '5 mei start in Zuid-Holland' slik ik in, beseffend dat de strijd tegen het anglicisme 'starten' in plaats van 'beginnen' reeds verloren is (daar is geen starten meer aan).

De enige 'link' die daadwerkelijk toegang verschaft tot de beloofde afdeling, is die van 'Thema 1998'. Dat blijkt 'Vrijheid vraagt ieders stem' te luiden, waarmee het Nationaal Comité ,,afstemming'' zegt te plegen op ,,andere grote (inter)nationale thema's'' die dit jaar ,,worden gecommuniceerd''. Verder lezend in de verantwoording blijkt, dat er dit jaar maar liefst drie grote (inter)nationale thema's worden gecommuniceerd waarmee het Comité afstemming zoekt: 150 jaar grondwet, 50 jaar Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en de parlementsverkiezingen.

Het tekstschrijversjargon waarin vervolgens dodenherdenking, bevrijding, verkiezingen en de twee jubilea op een vrome spies worden geregen, is hemeltergend. ,,Burgers kunnen bijvoorbeeld in de pers zeggen en schrijven wat ze vinden'', luidt een bewering. De ingezonden brievenrubriek als toonbeeld van democratie? ,,Op kunstzinnig vlak kunnen mensen in vrijheid hun mening uitwerken op een eigen wijze.'' Wat wordt hier beweerd? Dat in een onvrij land kunstenaars 'hun mening uitwerken' op de wijze van een ander? Daar lijkt het wel op, want even later staat er: ,,Kansen voor individuele expressie zijn uitsluitend toegestaan als die in het straatje van de machthebber passen.'' Nog afgezien van de interessante kunst die ondanks onvrijheid kan ontstaan (zie bijvoorbeeld de tentoonstelling Van Goelag tot Glasnost in het Stedelijk Museum te Amsterdam): kan men kansen toestaan die in een straatje passen?

Het inhoudsloze kanselproza kabbelt voort op deze - hoogst eigen - wijze: ,,Conflicten en oorlogen zijn van alle tijden en komen overal ter wereld voor''; gelukkig nu even niet in Nederland, want ,,zonder de vrijheid die we kennen zou er geen parlementaire democratie zijn''. Parlementsverkiezingen dienen we dan ook te ,,zien als het ultieme feest van vrijheid voor een samenleving''. Morgen is dan ook uitgeroepen tot de 'Dag van de democratie', dat zal het Nationaal Comité in zijn ,,communicatie naar lokale organisaties'' uitdragen.

Uiteraard is de ,,communicatie naar'' jongeren niet vergeten met ,,producten die in dit kader vanuit de jeugdvoorlichting voor jongeren worden ontwikkeld''. Hopelijk ontwikkelt het Comité in dit kader vanuit de ouderenvoorlichting ook producten voor ouderen.

Het aardige van Internet is de toegankelijkheid van dit soort 'statements', die vaak meer zeggen dan de auteurs bevroeden.