DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN

T O M   R O O D U I J N

30 april 1998

Wilhelmus-sites

De 'officiële versie' van het Wilhelmus staat op de homepage van een particulier uit Zeeland, afgedrukt tegen de achtegrond van helgroen gras, met een voetbal en een wapperend Nederlands vlaggetje. De begeleidende muziek wordt er in real audio bijgeleverd, de tekst luidt als volgt:

,,Wilhelmus van Nassouwe
La la la lalala la
Den vaderland getrouwe
La la la lalala la
Een Prince van Oranjen
La la la lalala la
La la la lalala la
La la la lalala la
La la la lalala la''

Waarschijnlijk geeft deze versie ongeveer weer hoe bij het grootste deel van de Nederlandse bevolking het volkslied in het geheugen ligt. Uit een enquête van Nova en bureau Interview van een paar maanden geleden bleek immers dat 76 procent van de Nederlandse bevolking de eerste twee regels van het eerste - achtregelige - couplet kent en slechts 14 procent de laatste twee regels. De uitslag leverde een stroom aan reacties op: verontwaardiging, maar ook welgemeende initaitieven als de oprichting van de 'Stichting Het Wilhelmus' die leerlingen in het basisonderwijs ,,op een leuke manier het Nederlandse volkslied wil leren''. Daartoe heeft de stichting een wedstrijd uitgeschreven, waarbij in groepsverband met eigen arrangement het eerste en zesde couplet van het Wilhelmus kan worden ingezongen op een cassetteband. Ook de commercie liet zich niet onbetuigd: in de tv-reclame waren Wilhelmus-zingende koeien te zien, Grolsch drukte dezer dagen op haar bierblikjes in oranje letters de tekst van het volkslied - wellicht had het een met het ander te maken.

Een zoektocht op Internet levert een flink aantal variabelen van het Nederlandse volkslied op - maar geen ervan is een officiële, door de Nederlandse staat verspreide versie. Er is de oorspronkelijke tekst van Marnix van Sint-Aldegonde uit 1568, door een liefhebber op het net gezet:

,,Wilhelmus van Nassouwe
Ben ick van Duytschen bloet,
Den Vaderlandt ghetrouwe
Blijf ick tot inden doot:
Een Prince van Oraengien
Ben ick vrij onverveert,
Den Coninck van Hispaengien
Heb ick altijd gheeert.''

Er is de eigentijdse versie, ondermeer op de PvdA- (!) en de Oranje-supporters-site - beide tevens in real audio te beluisteren:

,,Wilhelmus van Nassouwe
ben ik van Duitsen bloed
den vaderland getrouwe
blijf ik tot in den dood.
Een Prinse van Oranje
ben ik, vrij onverveerd,
den Koning van Hispanje
heb ik altijd geëerd.''

Een melige variant op het volkslied, vermoedelijk vervaardigd tijdens een lachkick, komt van De Digitale Coffeshop: ,,Wilhelmus van Nassouwe/ ik blow me helemaal dood/ Als iedereen ging blowen/ werd Nederland weer groot (...)''. Geestiger is een analyse van het Wilhelmus naar tekst en toonzetting op de site van een muzikale student of werknemer van de TU Delft. De tekst deugt volgens hem of haar van geen kant, al begrijpt hij/zij dat het niet eenvoudig is ,,om vijftien verzen te vullen met zinvolle informatie''.

De belangrijkste kritiek gaat uit naar de toonzetting van het Wilhelmus: ,,...moeten we helaas constateren dat de (volgens Knuvelder) onbekende dichter niet altijd heeft geweten hoe hoe hij op de 'wys volgens Chartres' een goedklinkende tekst moest maken''. De tekst wemelt, blijkt uit het bijgeleverde schema, van de verkeerde klemtonen. ,,Zoveel tekortkomingen in één couplet'', verzucht de Wilhelmus-ontleder na de behandeling van het vijfde couplet. ,,Kun je zo iemand nog wel een 'onbekend dichter' noemen? Wat mij betreft is het overduidelijk dat deze rijmelarij het werk van een amateur is.''

Voor de ontleding én een "Oranje doe-het-zelf-pakket, waarmee men met een simpel ms-dos-commando van ieder couplet een 'Midi Karaoke-file' kan maken, verwijs ik naar (http://www.rc.tudelft.nl/~rcpshdb/muziek/willem.htm). De overige adressen zijn te vinden door 'Wilhelmus van Nassouwe' alsmede 'volkslied' in te tikken bij Alta Vista en/of Ilse.