DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN

T O M   R O O D U I J N

14 april 1998

Statistisch

De mode in de media is als een golfbeweging: steeds wordt wat kort geleden nog nieuw was bij het vuilnis gezet en wordt weer opgepoetst wat eerder is geweest.

Ik kan me nog de tijd heugen dat sponsoring het nieuwste snufje op reclamegebied was. Een eerste en sindsdien in brutaliteit zelden overtroffen specimen ervan zag in de film 'Spetters' van Paul Verhoeven. Een van de jonge motorcrossers pocht in die film tegen zijn vriend dat hij met ogen dicht de motor van zijn voertuig in elkaar kan zetten. De vriend legt bij de tenuitvoerlegging daarvan voor een moer de dop van een bierfles in de plaats, waarop de geblinddoekte, bij de vaststelling van het bedrog, ineens de melodie van ,,Heerlijk, helder, Heineken...'' begint te fluiten. Spetters kwam uit in 1980, het begin van het decennium dat sponsoring zich in onze audiovisuele industrie nestelde. Nu kijken we niet meer op van een 'informatief' programma als 'Eigen huis & tuin', waarin ongegeneerd uitsluitend de artikelen van een bepaalde doe- het-zelver worden aangeprezen. Het verschil met vroeger is: we wéten het. Raden wie de sponsors zijn kan voor een lamlendige gezelschap het tv-avondje nog aardig opleuken.

De nieuwe topman en supersaneerder van de Holland Media Groep P. Porsius heeft aangekondigd het sponsoren van tv-programma's te willen beëindigen, want het zou een aanslag betekenen op de inkomsten uit 'gewone' reclame. Nu weet ik wel wat erger is dan af en toe een bekend merk dat door het beeld schiet en tersluiks wordt aangeprezen: de eindeloze reclameblokken waarmee voortdurend die paar films worden onderbroken die de moeite van het kijken naar RTL4 en -5 nog waard zijn.Porsius bracht in de Volkskrant van donderdag 9 april zijn boodschap alsof hij het wiel had uitgevonden. Hij leek te zijn vergeten waarom die sponsoring en sluikreclame ooit tot de programma's, dramaseries en films waren doorgedrongen. Om bóvenop de inkomsten uit reclamespots, waarbij een zekere kijkverzadiging was geconstateerd, nog wat extra's te verdienen! Bestaat dat spot-ontwijkende gedrag ineens niet meer?

Niet alleen het geheugen van de HMG-topman is aan de kleine kant, ook zijn woordenschat. Wat staat er in hetzelfde stuk? Porsius heeft helemaal niet het voornemen om RTL Nieuws 'smeuïger' te maken, zoals in de pers was gemeld; hij wilde zich überhaupt niet met de inhoud van dat programma bezighouden. Maar tòch kan, noteert de Volkskrant daarop uit Porsius' mond, ,,de presentatie van het nieuws naar mijn smaak wel aantrekkelijker, bijvoorbeeld door een wat minder statistisch decor''.

Een wat minder statistisch decor.

Heeft de HMG-topman dit, vervuld van kwartaalcijfers en kijkstatistieken, letterlijk zo gezegd? Gebruikelijk is dat de verslaggever dit soort fouten in het eindresultaat corrigeert, of, als het typerend wordt geacht voor de denk- of spreekwijze van de geïnterviewde, cursiveert. Een interessante opdracht voor de ombudsman van de Volkskrant: zoek eens uit of Porsius dit zo heeft geformuleerd, en of het werkelijk door interviewers noch eindredacteuren is opgemerkt - en meld het resultaat eerlijk in de krant.

Het wordt op een of andere manier altijd potsierlijk als topmannen van uitgeverijen of omroepmaatschappijen zich een oordeel over details van de werkvloer aanmatigen. In 'De Overkant' van Sytze van der Zee, over diens 'jaren bij Het Parool', komt een passage voor waarin de toenmalige nieuwe baas van de Perscombinatie, Max de Jong, de Parool-hoofdredacteur voorhoudt de tekeningen van Peter van Straaten maar eens af te schaffen. Niet alleen in artistiek, ook in 'statistisch' opzicht was dat slecht gezien. Ik herinner me De Jong nog uit zijn tijd als NOS-topman, toen hij almaar placht te zeggen dat de omroepen ,,hun eigen broek moeten ophouden''. Waarschijnlijk herkende de Perscombinatie-topman zichzelf teveel in de morsige, onbeholpen formulerende angsthazen in eenzame directiekamers die door Van Straaten geregeld ten tonele worden gevoerd.