DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN

T O M   R O O D U I J N

30 maart 1998

Infostress

Het moet een jaar of vijftien geleden zijn geweest dat het woord stress zijn intrede in Nederland deed, ongeveer gelijktijdig met de introductie van het woord yup (young urban professional). Nu hoor je nooit meer iets over de yup, maar de stress heeft zich genesteld in het Nederlands idioom. Er zijn tal van voorvoegsels gekomen, een teken dat het woord zich een vaste plaats heeft verworven.

Er is nu infostress, huishoudstress, managerstress en kinderstress. Therapeuten hebben een nieuw terrein ontdekt: de druk waaronder de hedendaagse mens is komen te staan, is blijkbaar voor velen onverdraaglijk geworden. De vraag die zich opdringt is: hebben we te maken met een modeverschijnsel, of met een werkelijk nieuw fenomeen?

De 'infostress' zou te maken hebben met een teveel aan informatie die tot de hedendaagse mens doordringt, via de kranten, het tv-nieuws, de radio en de nieuwe media. Kunnen we het allemaal wel verstouwen? Nog niet eens zo lang geleden werd de voornaamste economische activiteit van de meeste mensen voortgestuwd door spierkracht; slechts een klein deel van de bevolking wist zich te bedruipen door intellectuele arbeid, organisatie en bestuur. Tegenwoordig heeft de werkende mens een dagtaak aan het regelen en organiseren, het kanaliseren van informatiestromen en het beheersen van door computers geleide processen. Het bijhouden van de kennis die dit werk met zich meebrengt zou de stress veroorzaken. Maar was het bijhouden van de bekendheid met de seizoenen, de veestapel, de gewassen of die met steen, hout en mortel wezenlijk anders dan de verwerving van kennis over het dagelijks nieuws of een nieuw computerprogramma?

De mogelijkheden om ons te informeren zijn door de televisie, de radio en de computer oneindig veel groter geworden, maar in hoeverre worden die benut? Het fenomeen infostress lijkt vooral op te gaan voor de beroepsgroep van de 'informatiemakelaars', die er hun beroep van hebben gemaakt anderen te informeren over de door hen geselecteerde feiten. De meeste mensen hebben helemaal geen belangstelling voor 'alles'; ze kiezen wat hun goeddunkt, uit de radio- en tv-programma's, roddelbladen en huis-aan-huis-bladen.

De dienst kijk- en luisteronderzoek van de NOS, meldde het blad voor omroepmedewerkers 'Spreekbuis', heeft geconcludeerd dat een op de zeven Nederlanders helemaal geen nieuwsprogramma meer zou bekijken, als HMG (RTL4, RTL5 en Veronica) zou stoppen met een journaal. Alarmerende berichten over infostress worden in elk geval gerelativeerd door een aantoonbaar gebrek aan belangstelling; entertainment, soaps en films verdienen verre de voorkeur boven 'info'.

De stress lijkt zich eerder voor te doen bij de keuze uit het minder 'informatieve' aanbod. Wie zich blootstelt aan de ondragelijke lichtheid van het bestaan, heeft dus onder infostress niet te lijden.