DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN

T O M   R O O D U I J N

26 maart 1998

Infrastructuur

,,U hebt een Russische wc'', stelt onze Oekraïense oppas Natasja vast. Na het doortrekken blijft het water uit de stortbak in de wc-pot stromen. Door de trekker enkele malen op- en neer te bewegen houdt de waterval op.

,,Mijn vader werd altijd boos als we vergaten nog een paar keer door te trekken.'' Het is ook een hinderlijk geluid, zo'n aanhoudende ruis; Jan (5) weet die, na mijn instructie, uitstekend te stoppen, maar doet dat ook niet altijd.

,,Waarom belde je vader geen loodgieter?'' vraag ik.

Ze vertelt een ingewikkeld verhaal, over de onduidelijkheid van verantwoordelijkheid voor het sanitair in de flat waar ze opgroeide, waardoor het verzoek om de wc te repareren telkens strandde in de bureaucratische contacten tussen de gemeente, het verhuurbedrijf en het onderhoudspersoneel. Dan stelt ze mij de wedervraag. Ik vertel haar dat John (spreek uit: Sjon), die naast zijn loodgietersbaan ,,aan de gemeente'' jarenlang bij ons als onderhoudsmonteur bijkluste, door zijn rug was gegaan. En dat zijn vrouw, nu John weer op de been is, niet wilde dat hij nog langer extra werk aannam. ,,Hij kan het niet meer, is elke avond kapot'', zei ze door de telefoon, terwijl haar man op de achtergrond duidelijk protesteerde. ,,En met die suikerziekte erbij... Nee Sjon, de dokter vindt het ook niet goed.''

En dan vertel ik Natasja hoe moeilijk het is om een betrouwbare loodgieter te vinden, tenzij je er geen bezwaar tegen hebt in handen te vallen van peperdure SOS-services of modieuze klusbedrijven. Ook bij de ambachtsman heeft het snelle geld zijn intrede gedaan.

Een paar dagen later spreek ik mijn buurman, die hetzelfde probleem heeft. Het is 'structureel', constateert Pim op gezag van het onderzoeksbureau waar hij werkt. In de bouw is een nijpend gebrek aan timmerlieden, betonvlechters, loodgieters, weet hij. Werklieden die op de vloer een collega van een ander bedrijf weten over te halen bij hun baas te komen werken, worden beloond met een paar duizend gulden. En voor grote projecten worden op grote schaal arbeiders 'ingevlogen'.

De buurman, wil het toeval, zit middenin de overlegorganen die tot de verdeling moeten komen van de tientallen miljarden guldens die komen uit de aardgasbaten en de economische groei. Dit zogenaamde ICES (Interdepartementale Commissie Economische Structuurversterking)-geld wordt gedurende het komende decennium, als het volgende kabinet dat wil, vooral gestoken in de fysieke infrastructuur van Nederland: wegen, tunnels, treinverbindingen, etcetera. Een - relatief klein - deel van ICES-potje is bestemd voor de verbetering van de 'kennisinfrastructuur'. ,,En dat is precies'', legt mijn buurman uit, ,,wat nodig is om die geplande grote werken überhaupt mogelijk te maken.'' Pim steekt van wal over het gebrek aan geschoolde ambachtslieden in vrijwel elke sector van het midden- en kleinbedrijf - temeer een schrijnende toestand in het licht van de werkloosheid. ,,Technische beroepen zijn uit'', zegt hij, ,,behalve als het om computers gaat. Ambachtslieden worden nog op een ouderwetse manier, met drie kromme schroevendraaiers opgeleid. Het gaat erom de technische scholing weer attractief te maken, anders komt er van het tegelijkertijd bouwen aan de Zuidas, de Betuwelijn, het nieuwe Schiphol, de stadsuitbreiding en het water- en wegennet niets terecht.''

Het panacee voor dit probleem is volgens een ICES-werkgroep de oprichting van een aantal 'technocentra', een nieuwe opleidingsvorm die, met behulp van multimedia en in samenwerking met het bedrijfsleven, de kloof moet gaan dichten tussen de vraag en het aanbod op de technische arbeidsmarkt.

Morgen meer over 'technocentra'.