DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en
schrijf Tom Rooduijn
rooduijn@nrc.nl
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN
T O M R O O D U I J N
20 maart 1998
Proxis' U-bocht-constructie
Er is de afgelopen dagen veel te doen geweest over de
Belgische Internet-boekhandel Proxis, die een vestiging wil openen waar
Nederlandse boeken tegen Belgische tarieven worden aangeboden. Het
verschil zit hem in de vaste boekenprijs, die in België niet en in
Nederland wel geldt. Proxis meent dat tegen het via België
goedkoper aanbieden van het Nederlandse boek geen juridisch bezwaren
bestaan.
In de berichtgeving over de Proxis-constructie - bij de opkomst van RTL4 vanuit Luxemburg heette dit een 'U-bocht' - is onduidelijk gebleven wat dit de consument nu precies scheelt in de portemonnee.
Elektronisch bladeren in de catalogus van Proxis leert, dat er nu al een groot aanbod van actuele Nederlandse titels te bestellen is - waartegen vooralsnog geen juridische stappen zijn ondernomen. Ter vergelijking kies, ondermeer uit de door Proxis overgenomen Top-10 van Vrij Nederland, een vijftal titels waarachter ik eerst de Proxisprijs en dan de Nederlandse winkelprijs vermeld:
- Het Geheim van Anna Enquist: f 28,61; f 34,90
- Het Stadspaleis van Geert Mak: f 24,56; f 29,90
- Figuranten van Arnon Grunberg: f 32,71; f 39,90
- J.J. Voskuil: Meneer Beerta, het Bureau 1: f 63,34; f 75,-
- J.J. Voskuil: Vuile handen, Het Bureau 2: f 54,16; f 59,-
In de wereld van de virtuele boekhandel is de voertaal Engels, er wordt gewinkeld met een denkbeeldig 'basket'.
Opgeteld kost dit 'mandje' boeken mij f 203,38, terwijl ik er in de
Nederlandse boekwinkel f 238,70 voor zou hebben betaald. Daar komen bij
de 'shipment prices', voor verzending naar Nederland. Er zijn drie
tarieven, variërend in een levertijd van een tot drie weken (per
post
f 2,18 per boek) tot twee tot vier dagen (f 11,46 per DHL-zending
plus f 1,64 per boek). We kiezen de in prijs middelste variant, die
eveneens DHL-verzending binnen 2 tot 4 dagen garandeert, maar
f 7,09
per zending en f 1,64 per boek. Ik betaal hierbij aan verzendkosten f 15,49; met de f 203,38 kom ik in totaal op
f 218,87. Verschil met
aanschaf in Nederland: f 19,83. Dat is nog geen vier gulden per boek,
veel minder dan de kortingen van 15 tot 25 procent die Proxis
potentiële kopers belooft.
Dat maakt de lauwe reacties uit de boekenbranche een stuk begrijpelijker. Als extraatje biedt de virtuele boekhandel recensies en interviews, maar daar was rond de door mij gekozen titels niets van te vinden. Het plaatsen van besprekingen en vraaggesprekken uit de serieuze pers stuit op auteursrechtelijke bezwaren, vandaar dat Proxis zich - in navolging van de Amerikaanse Internet-boekhandel Amazon - behelpt met door lezers in te zenden 'recensies'. Tevens wordt de auteur uitgenodigd zijn eigen werk te bespiegelen, wat mij, als een die daarop ingaat, sowieso geen aanbeveling lijkt om het boek aan te schaffen.
Vormt de Internet-boekwinkel dan helemaal geen bedreiging voor het traditionele boekenverkoop-apparaat? Jawel, maar dan moeten eerst de kosten omlaag. Dat is bijvoorbeeld mogelijk door distributiepunten in de landen van verkoop te vestigen. In Engeland - waar geen vaste boekenprijs geldt - is onder boekhandelaren grote onrust ontstaan door de vestigingsplannen van Amazon van zo'n filiaal aldaar. Verder zijn de betalingstechnieken van de Internet-boekwinkel nog niet dermate geavanceerd, dat Jan en alleman er zijn creditcard-nummer aan durft toe te vertrouwen. En dan de informatie-service: die zou een stuk vooruitgaan indien niet alleen de promotieteksten van uitgevers en enthousiaste lezers voorhanden zijn. In een ding kan het virtuele boekpaleis echter nooit voorzien: het bekijken en voelen van een boek, het erin bladeren en ruiken - om het, als dat alles bevalt, meteen te kunnen betalen en meenemen. Daar heb ik die paar gulden wel voor over.