DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN

T O M   R O O D U I J N

5 maart 1998

Breidel

Gisteren ging deze rubriek over de 'breidel' die econometrist Thomas Cool door zijn voormalige werkgever, het Centraal Plan Bureau, zou zijn opgelegd. Cool werd na zijn - het CPB 'onwelgevallige' - analyse van de werkloosheid getroffen door ongunstige maatregelen in salaris en functie; een beroep daartegen leidde uiteindelijk tot zijn ontslag.

Nog steeds vecht Cool zijn ontslag en een overplaatsing aan. Onlangs besloot de minister van Economische Zaken om ten aanzien van zijn 'terugplaatsing' geen nieuw besluit te nemen. Nu gaat hij de 'Centrale Raad' verzoeken het oordeel ten aanzien van zijn ontslag te 'heroverwegen'. Volgens zijn werkgevers was Cool niet te handhaven wegens 'werkweigering', maar dat is volgens hem nooit met een voorbeeld of besluit onderbouwd. Cool verwijt zijn superieuren 'machtsmisbruik' (waarin hij door de rechter werd gesteund) en het aanzetten tot verwijdering tussen hem en zijn collega's. Nu hoopt hij, ook door het op het net zetten van zijn motieven en wederwaardigheden, wetenschappers, politici en andere belanghebbenden te bereiken. Bovenal is de openbaarmaking van zijn dossier een protest tegen de 'breidel' die Cool naar zijn vaste overtuiging is opgelegd. Hij blijft publiceren, niet alleen op Internet maar ook in boeken en in papers die hij naar congressen stuurt. Zijn ideeën zijn, zo verklaarde Cool in een interview in 'Maandblad Uitkeringsgerechtigden' (MUG), vergelijkbaar met het inzicht dat de aarde rond is. ,,Hoe verandert zo'n opvatting? Dat heeft wel vijfhonderd jaar geduurd. Dat komt niet door onwil alleen. De menselijke conditie wellicht? Ik weet het niet. Mijn analyse is net zo'n punt van kennis. Daarom heb ik mijn hoop gevestigd op de wetenschap, als veiligheidsklep in deze situatie.'' Al hebben wij elkaar nooit gezien of gesproken, per e-mail en door zijn commentaar op mijn eerste stukje (http://www.dataweb.net/~cool/Thomas/ Nederlands/TPnCPB/Pers/DeDraad.html) hebben Thomas Cool en ik een paar keer van gedachten gewisseld. Daarvan hieronder een samenvatting.

Door de inleiding van De Draad van gisteren was Cool, schrijft hij, 'pijnlijk getroffen'. ,,Ik ben een gebreideld wetenschapper, la Galileo bij de paus. Wat wint men ermee als mijn persoon in de context van guerrillero's geplaatst wordt?''

De uitdrukking 'eenmansgeurrilla' was door mij overdrachtelijk bedoeld, om de strijdlust van eenlingen op Internet te typeren. De vergelijking was zeker niet bedoeld om te suggereren dat Cool een 'oneigenlijk gebruik' van Internet maakt, in tegendeel: Internet leent zich juist uitstekend voor dit soort aanklachten. Ook de door mij opgeworpen - en meteen weersproken - vraag of Thomas Cool een querulant of Don Quichot is, dient te worden opgevat als een stijlfiguur. Cool vreest dat hierdoor ,,de discussie wordt beladen met oneigenlijke elementen'' en dat de lezer zich afvraagt ,,of het wel de moeite waard is om de kwestie te onderzoeken''. Ik ben ervan overtuigd dat juist door het durven stellen - en proberen te beantwoorden - van dit soort wezenlijke vragen, de lezer geïnteresseerd raakt. ,,De inhoud van mijn analyse is niet interessanter dan de breidel'', schrijft Thomas Cool. Daarmee raakt hij de kern van zijn zaak. ,,Mij gaat het erom, dat de breidel ongedaan gemaakt wordt, en dat ik gewoon mijn functie van wetenschappelijk medewerker kan uitoefenen. Wetenschappers geven slechts advies, op grond van argumenten. Nederland ontvangt nu gemankeerd advies, van een CPB- directie die zich niet aan de wetenschappelijke regels houdt.'' Waarom heeft u Internet als medium gekozen om uw wederwaardigheden uit te dragen?

,,Het Internet is een van de vele media die gebruikt worden. Er zijnkrantenartikelen, nu drie boeken, er zijn discussiebijeenkomsten geweest, en soms praat ik met politici. Het Internet lijkt me erg nuttig, want het materiaal staat bij elkaar, is met elkaar gelinkt, en men kan er geduldig gebruik van maken.''

Heeft dat al reacties uitgelokt? Welke?

,,Ik zit al jaren op Internet, en gebruik mijn oude site voor 'business asusual'. De nieuwe site die u citeert is er sinds medio februari 1998, endaar heb ik nu uitvoerig materiaal op gezet. Ik heb nog geen beeld van het gebruik. De enige relevante reactie is daarbij dat burgers voor de geadviseerde parlementaire enquête gaan ijveren. Al het andere is verplaatsen van lucht (of electronen).''

Denkt u dat uw model ook in andere landen zou kunnen werken ter bestrijding van de werkloosheid? En in vervolg op die vraag: zou hetaanbeveling verdienen om uw 'vondst' ook in andere talen via Internet te openbaren?

,,Jazeker. Zo zei de nieuwe minister van financiën van Engeland, toen deLabour-regering vorig jaar aantrad, dat hij terughoudend zou zijn metloonkostensubsidies, omdat hij niet wilde dat het overheidstekort zouoplopen en daarmee de inflatie zou toenemen. Het is juist omgekeerd: door gerichte subsidies voor de onderkant van de arbeidsmarkt zorg je dat deze mensen op de arbeidsmarkt actief blijven, vergroot je de flexibiliteit op de arbeidsmarkt en blijven de lonen en dus de inflatie gematigd. En doordat je minder uitkeringen hoeft te betalen, neemt het tekort af. Mijn economische analyse staat ook in het Engels op het Internet, op de 'business as usual'-site: http://www.can.nl/~cool.''