DE DRAAD
Eerder verschenen
columns

HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN

T O M   R O O D U I J N

De column De Draad verschijnt vijf keer per week.
Reacties naar rooduijn@nrc.nl

25 FEBRUARI 1998

Aanpassen?

Moet een immigrant zich voegen naar de zeden en gewoonten van het land waarnaar hij is verhuisd? Moeten minderheden zich in een land aanpassen aan de normen en waarden van de meerderheid?

Die vragen werden opgeroepen door Dick W. Speekman, die in 1961 naar Australië emigreerde. Ik citeer - met zijn toestemming - uit zijn email. Speekman meent dat 'problemen' ontstaan ,,wanneer minderheidsgroepen zich niet wensen aan te passen aan de plaatselijk geldende normen. Voorbeelden: Chinezen in Indonesië en Maleisië. Europeanen op het Afrikaanse continent, islamieten in Nederland. Omdat er hier in Australië een politica (een soort Janmaat) is die nogal tekeer gaat op dit gebied, wordt heel Australië ineens beschuldigd van racisme door Azië. Terwijl er eigenlijk geen racistischer land bestaat dan Japan.''

Hier bekritiseerde ik Speekman om zijn 'de pot verwijt de ketel'-redenering; beter lijkt het mij om elke generalisatie ten aanzien van welk land dan ook achterwege te laten. Vrijwel overal wordt tegen bepaalde minderheden geagiteerd, zie daarvoor ook de afleveringen van deze rubriek over het racisme op Internet; dat kan je evenmin het land van herkomst als geheel verwijten. ,,Toch gaat het niet aan dat bijvoorbeeld islamieten die uit vrije beweging naar Australië zijn gekomen, zich weigeren aan te passen aan de hier geldende normen. Dat wil zeggen, geen achterstelling van vrouwen. Maar ook daar mogen we hier eigenlijk niets over zeggen. Met andere woorden, wanneer teveel mensen het gevoel krijgen dat er met twee maten wordt gemeten komen er problemen.''

Ik schreef Speekman ook dat ik mij goed kon voorstellen dat zo'n rabiate politica als Pauline Hanson geen goede reclame voor Australië is, zomin als Le Pen dat is voor Frankrijk. Al geeft 'achterstelling van vrouwen' natuurlijk geen pas, elke culturele of etnische minderheid heeft in de samenleving waarin die verkeert het recht op handhaving van de eigen 'identiteit' - zoals dat in ambtelijke taal zo mooi heet. Er zijn wel een paar praktische zaken die je onder 'aanpassen' kan verstaan: de taal leren, bijvoorbeeld, om boodschappen te kunnen doen, onderwijs te volgen of de televisie te begrijpen. Het gaat, kortom, niet om ja of nee, maar om in hoeverre er in het nieuwe land dient te worden 'aangepast'.

,,Tot je dienst'', mailde Speekman terug. ,, Maar ik ging in 1961 niet naar Australië met het idee om daar zo nodig de Nederlander te gaan uithangen. 'When in Rome, do as the Romans do.' Toen ik een tijdje lang in Ryad werkte, droeg ik ook gewoon een boernoes en ging ik niet op straat een biertje zitten drinken in gezelschap van een schaars geklede dame, iets wat ik hier in Adelaïde wel kan. Vooral als het alweer 41 graden is, zoals vandaag.''

Dick Speekman vervolgde dat Hanson niet bepaald zijn favoriete parlementslid is, maar dat hij zich zorgen maakt over de 'vrijheid van meningsuiting' in Australië. ,,De hele wereld gaat tekeer als Pauline Hanson haar mond opendoet, maar het wordt gezien als 'politically incorrect' om iets te zeggen over het Talibaan-bewind. Ik geloof niet, Tom, dat het verhaal van pot en ketel een juiste vergelijking is. Zo beleefden we hier een dag of wat geleden het geval van een fotograaf, die in Darwin wat opnamen stond te maken van aborigine-kinderen. Een volwassen aborigine komt op de fotograaf af en eist $ 50. Toen de fotograaf het daarmee oneens was kreeg hij niet alleen ongenadig op zijn donder, maar werd zijn fototoestel vernield. Bij de rechtbank verklaarde de aborigine dat de 'spirit' van de kinderen door fotografische vastlegging zou worden 'gestolen' en dat het 'aborigine law' was om dit soort dingen op grondige manier te beletten. De rechtbank gaf de aborigine gelijk.''

Graag hoor ik van de lezers in den vreemde hun mening over de hierboven geschetste problematiek. Heeft u moeite met het u aanpassen in het land waar u woont? Heeft u het idee dat de minderheden aldaar worden onderdrukt of juist in alle vrijheid hun eigen zeden en gebruiken kunnen behouden? Hoe is daar het gesteld met de verdraagzaamheid tussen de verschillende bevolkingsgroepen? Wordt er bij u inderdaad 'met twee maten gemeten'? Uw email graag via het bovenstaande adres.