DE DRAAD
Eerder verschenen
columns

HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN

T O M   R O O D U I J N

De column De Draad verschijnt vijf keer per week.
Reacties naar rooduijn@nrc.nl

18 februari 1998

Kennisverspreiding

Hoogleraar natuurkunde Henry den Hartog lag in de zomer van 1996 in het Academisch Ziekenhuis van Groningen en wist dat hij niet lang meer te leven had.

Hij had van de doktoren te horen gekregen dat voor zijn woekerend 'pseudo-myxoma peritonei', een bepaald type kankergezwel in de buikholte, geen geneesmiddel of adequate operatieve behandeling meer voorhanden was. Zijn studenten zetten via Internet een zoekactie op touw en vonden recente publikaties van de Amerikaanse chirurg Sugarbaker over een succesvolle behandeling van het gezwel. Ook vonden ze bij een van die publikaties een voorwoord van een aan het Anthoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis verbonden chirurg; deze bleek zich, mede door een studiereis naar de praktijk van Sugarbaker, als specialist op het gebied van 'pseudo-myxoma peritonei' te hebben ontwikkeld. Een operatie in het Anthoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis redde uiteindelijk het leven van de natuurkundige, die inmiddels weer college geeft. Den Hartog deed zijn relaas afgelopen Kerst in de Telegraaf. ,,In Groningen wisten de artsen van niets - zij waren mijns inziens blijven steken bij de wetenschap van 1987'', verzuchtte hij. ,,Vreemd, om je als ziekenhuis niet open te willen stellen voor nieuwe informatie. Of althans, niet toe te willen geven dat je gewoon niet alles weet... In Groningen hadden ze mij derhalve gewoon laten doodgaan.''

Kennis vormt de basis van de immense en almaar groeiende verzameling teksten die wij kennen onder de naam Internet. Het verhaal van Henry den Hartog is opmerkelijk, en waarschijnlijk uitzonderlijk, omdat artsen, als andere wetenschappers, geacht worden zich op de hoogte te houden van de jongste ontwikkelingen in hun vakgebied. In het verleden werd wetenschappelijke informatie op papier, in vaktijdschriften, over de wereld verspreid. Dat nam nogal wat tijd. Eerst moest die informatie worden verzameld, op haar betrouwbaarheid en relevantie worden beoordeeld, geredigeerd en vervolgens gedrukt. Alvorens de nieuwste inzichten te bestemder plekke waren gearriveerd, was soms meer dan een jaar gepasseerd. Reed-Elsevier heeft zich de afgelopen jaren geconcentreerd op de elektronische verspreiding van haar wetenschappelijke uitgaven. Vorig jaar kondigde het concern aan om een omvangrijke, via Internet bereikbare databank op te zetten, waarin alle wetenschappelijke uitgaven worden ondergebracht. De ambitie van Reed Elsevier is om s werelds grootste wetenschappelijke databank op te richten. Elektronische uitgaven vormen bij Reed Elsevier de belangrijkste investeringspost. Zo kocht het concern vorig jaar voor 320 miljoen dollar het Amerikaanse MDL Information Systems, dat ondermeer software levert voor het analyseren van wetenschappelijke informatie. In het najaar kondigde het concern de fusie aan met Wolters Kluwer, waardoor de combinatie in een klap de grootste uitgever op het gebied van professionele en wetenschappelijke uitgaven ter wereld zal worden.

Als de ambitie van Reed-Elsevier-Wolters-Kluwer gestalte krijgt, en de databank voor elke chirurg toegankelijk is, wordt het dan ondenkbaar dat in het ene ziekenhuis een patiënt kan worden behandeld en in het andere ten dode is opgeschreven? Nee, maar geen arts kan zich meer verschuilen achter het excuus dat hij nu eenmaal niet alles weet.