DE DRAAD
Eerder verschenen
columns

HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN

T O M   R O O D U I J N

De column De Draad verschijnt vijf keer per week.
Reacties naar rooduijn@nrc.nl

16 februari 1998

Internet-therapie

Halverwege dit jaar opent de Internet-therapeut zijn deuren.

Via de site Interapie' (http://info.psy.uva.nl/tango/interapie/) kan elke patiënt die lijdt onder een schokkende ervaring' dan wel een traumatische gebeurtenis' deelnemen aan een experiment van de Faculteit der Psychologie van de Universiteit van Amsterdam. Aanmelden is nog niet mogelijk, wel staat er al te lezen wat van de patiënt wordt verwacht alvorens hij/zij op de virtuele sofa mag plaatsnemen. Stel u heeft iets onaangenaams meegemaakt: ,,Een ernstig ongeval, een gewelds- of zedenmisdrijf, het verlies van een naaste of plotseling ontslag.'' Als gevolg daarvan heeft u last van ,,nachtmerries, overdreven schrikreacties, de sensatie de schokkende gebeurtenis opnieuw mee te maken als in een levensechte film, hartkloppingen, benauwdheid en zweten bij het zien of horen van zaken die herinneringen aan het gebeurde oproepen.'' U meldt zich aan bij Interapie. O ja, de gebeurtenis moet wèl minimaal drie maanden geleden hebben plaatsgevonden. Eerst moet u een aantal vragenlijsten' invullen en opgeven welke medicijnen u gebruikt. Als u geschikt bent bevonden, en dus niet na invulling van de vragenlijsten ,,onmiddellijk een gemotiveerde afmelding'' heeft ontvangen, moet u nog een informed consent' (verklaring van instemming) ondertekenen alvorens u een cliënt-box' krijgt, waartoe alleen u en uw persoonlijke begeleider' toegang hebben.

In de vijf weken dat de behandeling duurt, schrijft u twee keer per week geritualiseerd' (op een vaste plaats en op een vast tijdstip) gedurende drie kwartier over wat u heeft meegemaakt. U plaatst dit essay' in de cliënt-box' en wacht de reactie van de persoonlijke begeleider af. ,,Schrijven over een traumatische ervaring'' heeft namelijk, menen de aanbieders van Interapie, het voordeel dat ,,taal ons dwingt om structuur aan te brengen in de vaak grote hoeveelheid herinneringen die we hebben aan een schokkende ervaring. Tijdens het schrijven worden deze herinneringen als het ware in stukjes gehakt: in woorden, zinnen en alinea's. Door alle stukjes opnieuw naast elkaar te leggen wordt het mogelijk om een goed overzicht te krijgen.'' Aan het eind schrijft u een ,,zogenaamde afscheidsbrief'', die nog eens een ,,extra mogelijkheid'' biedt ,,om afstand te nemen van de traumatische ervaring''.

Behalve door de knullig getoonzette en geformuleerde Internet-brochure, valt Interapie op door het oppervlakkige karakter ervan. Het experiment gaat uit van de belegen veronderstelling dat je trauma's en ongeluk ,,van je af kan schrijven''. Als dat al het geval zou zijn, dan lijkt mij vijf weken nogal aan de korte kant. Uit de vergelijking tussen formulieren, ingevuld vóór de therapie (de voormeting'), en die van erna (de nameting') moet blijken of de patiënt wel baat bij zijn schrijverij heeft gevonden. Zijn ze daar bij de faculteit der psychologie dan niet zo zeker van?

De digitale zielknijper gaat voorbij aan de waarde van het persoonlijke contact, dat toch altijd als de belangrijkste factor in de psychotherapie werd beschouwd, en vervangt dat door formalisme en bureaucratie. Er wordt op deze manier - ten behoeve van onderzoek - nogal gemakkelijk omgesprongen met mensen die hopen uit hun psychisch lijden te worden verlost: tien keer een essaytje, een brief en klaar is Kees. Nee, zo eenvoudig is het ook weet niet, waarschuwt Interapie: ,,U ontvangt alleen uw proefpersoonpunten indien wij zowel de vragenlijsten voor de follow up als het evaluatieformulier hebben ontvangen.'' Te hopen valt dat die zogenaamde afscheidsbrief' ondertussen niet al te letterlijk is genomen.