DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN

T O M   R O O D U I J N

11 februari 1998

De hiërarchie van het nieuws

Dankzij de technische mogelijkheden van vandaag kan de Internet-gebruiker grofweg vier dingen met zijn aansluiting: zoeken in een gigantische gele gids-achtige bibliotheek naar onderwerpen van zijn gading, spelen in daartoe opgezette competities en spelletjes, boodschappen uitwisselen en deelnemen aan gespreksgroepen.

De techniek belooft - en biedt ook schoorvoetend - geluid en bewegend beeld, rechtstreeks als de actualiteit daartoe dwingt of een individu dat relevant acht. Het interessante van Internet is dat het zich in al die facetten onderscheidt van bestaande media. Het medium is sneller dan post, legt vast waar telefonie vluchtig is, biedt interactief divertissement waar de televisie passief is en brengt wereldwijd groepen tezamen die een zelfde belangstelling delen. Dat leidt tot de vraag: wanneer wordt het eerste oude' medium door Internet opgeslokt?

Een hardnekkige innovatie-wet zegt dat een oud medium nooit door een nieuwe vorm wordt vervangen, maar ernáást een plaats vindt. De krant, de radio, de televisie en het tijdschrift blijven bestaan, Internet is hooguit een aanvulling, luidt de theorie. Televisie heeft immers de radio niet verdrongen, de fax niet het postverkeer. Van belang bij deze veronderstelling is: hoeveel tijd wil de media-consument van morgen aan media besteden? Als er - naast werk, gezin en sociaal leven - weinig rek meer zit in die tijd, dan begint Internet volgens mij aan een onverbiddelijke opmars. Zodra de eenwording van het televisie- en het computer-beeldscherm een feit is, vindt een radicale omschakeling plaats. Ondertussen zal het navigeren op het net een stuk eenvoudiger - misschien wel driedimensionaal - zijn. De vraag is alleen hoelang dat nog duurt.

De meeste nieuws'-consumenten blijken meer geïnteresseerd te zijn in wat hen direct aangaat, in de nabije belangstellingssfeer, dan wat er elders in de wereld gebeurt. In Amerika gaat CNN steeds meer gebukt onder de populariteit van plaatselijke nieuwszenders, lokale omroepen in Nederland zijn nu al een geduchte concurrent van de landelijke zenders. Als Internet tot de beeldbuis doordringt, en daar ook het kleinschalige buurt-aanbod bereikbaar maakt, verdwijnt het primaat van de landelijke omroep in haar huidige vorm; eerst de radio, die immers via het net geheel naar eigen voorkeur te beluisteren zal zijn, vervolgens de televisie. De krant zal nog wel enige tijd als papieren produkt in de gratie blijven, want lezen op het vertrouwde, meeneembare papier is prettiger dan op een beeldscherm. De technische vooruitgang in de hardware (draagbare, haarscherpe beeldschermen bijvoorbeeld) geldt als een bedreiging, maar ook de toenemende mogelijkheid een selectie van eigen voorkeuren te maken. Misschien halen we straks met een druk op de knop onze dagelijkse krant', met de door ons verkozen nieuws- en commentaarselectie en berichten uit de nieuwsgroepen' van onze keuze, wel uit de printer.

'De hiërarchie van het nieuws', nadrukkelijk tussen aanhalingstekens, gaat door het gedifferentieerde aanbod veranderen. Als u dat wil verschijnt de aanrijding van de melkboer om de hoek prominent in de kop van uw Daily Me' in plaats van een massaslachting in Algerije. Moeten we ons over deze ontwikkeling zorgen maken? Wat is de betekenis van dit toekomstperspectief? Reacties: rooduijn@nrc.nl.