OUDE
NUMMERS
FILMARCHIEF
DOSSIER
OPSPORING
DOCUMENTATIESERVICE
| T I T E L : | Les visiteurs |
| R E G I E : | Jean-Marie Poiré |
| M E T : | Jean Reno, Christian Clavier, Valérie Lemercier |
Twaalfde-eeuwse Franse graaf op reis door het heden
HANS BEEREKAMPHet succes van Les visiteurs, vanaf begin vorig jaar de grootste bioscoophit in Frankrijk van de laatste drie decennia, is een fenomeen dat niet-Fransen voor een raadsel stelt. Onder de eerdere acht films van komedieregisseur Jean-Marie Poiré bevonden zich ook binnenlandse hits (Le père Noël est une ordure, Papy fait de la résistance), maar de door de traditie van het 'café-théâtre' geïnspireerde, vaak boertige humor volstaat in dit geval niet alleen als verklaring.
Kennelijk heeft Poiré met deze vertelling over een edelman uit de 12de eeuw (Jean Reno) en zijn schildknaap (co-scenarist Christian Clavier) die door een reeks misverstanden in het jaar 1992 belanden, een gevoelige historische snaar beroerd. Er zijn de voor de hand liggende grappen over het onbegrip van tijdreizigers voor metalen rossen, eetgewoonten en moderne lichaamshygiëne, maar het meest is de graaf van Montmirail toch wel geschokt over het feit dat een nazaat van zijn horigen (eveneens Clavier, als een restaurantnicht, type 'nouveau riche') zijn kasteel en landgoed bestiert. Daarentegen neemt een herkenbare afstammeling van zijn geliefde hertogin (Valérie Lemercier) nu de gemarginaliseerde positie in die de verarmde Franse landadel in de 20ste eeuw ten deel pleegt te vallen. Een encyclopedie leert de ongelukkige graaf dat het ergens aan het einde van de 18de eeuw helemaal mis gegaan is.
Het meest voldoet Les visiteurs nog als een levendige illustratie bij geschiedenisboekjes over de teloorgang van de standenmaatschappij. Als komedie mist de film de puntigheid van Engelse tegenhangers als Monty Python and the Holy Grail of de tv-serie Blackadder. Het is typisch een Europese film die moeilijk te exporteren valt, omdat hij niet fijnzinnig genoeg is voor de doelgroep die nog Franse films aandurft en het brede publiek hier niet zit te wachten op een late verwerking van het trauma van de Franse Revolutie. Had dertig jaar geleden Louis de Funès de edelman of Fernandel de schildknaap gespeeld, dan zou het probleem zich niet voorgedaan hebben.
Tegen die standaard gemeten is Les visiteurs zo slecht niet, maar wie kan nog klassebewuste gallische kluchtigheid op zijn waarde schatten?
1 JUNI 1996