OUDE NUMMERS  
  FILMARCHIEF  
  DOSSIER OPSPORING  
  DOCUMENTATIESERVICE  

Ziekenhuis-soap gekruist met goedkope griezelfilm

Het resultaat van Von Triers inspanningen, geregisseerd samen met Morten Arnfred (al wordt dat laatste feit bijna overal verdoezeld), is een vierdelige, op video opgenomen serie van bij elkaar vier en een half uur, getiteld The Kingdom (Riget). De oorspronkelijke titel verwijst niet alleen naar Hamlet, maar ook naar de populaire benaming van het 'Rigshospitalet', een sinister gebouwencomplex, neergezet in een voormalig moeras bij Kopenhagen. Het spookt daar al jaren: geesten van vermoorde patiënten, oude moerasbewoners en andere tegen de rationele arrogantie van de medische stand in opstand komende vertegenwoordigers van de spirituele dimensie.

Met flair, visuele brutaliteit en liefde voor het cliché kruiste Von Trier de standaardelementen van een ziekenhuis-soap met een goedkope B-griezelfilm, en bracht die in beeld alsof het een 'home movie' was, nu eens zenuwachtig met de videocamera heen en weer schietend van de ene naar de andere spreker, dan weer rennend door lange gangen achter de snel voortbenende geneesheer-directeur aan. Elke aflevering begint met de parkeerproblemen van de toch al voor zijn gevoel in een ontwikkelingsland bivakkerende, Zweedse chef-hersenchirurg. Er zijn romances tussen artsen, frauderende assistenten, weggemoffelde anesthesie-fouten, rivaliteiten, geheime genootschappen, vormen van nepotisme en bureaucratie. Er is ook een oude spirtitiste, die een ziekte simuleert om de geest van een dolend meisje te bevrijden. En er zijn de twee geestelijk gehandicapten in de spoelkeuken, de enigen die precies op de hoogte zijn van het wel en wee van de levenden en de doden.

Het vierde deel eindigt met de aankondiging: 'wordt vervolgd'. Er is dan nog niets helemaal opgelost, uit de dikke knot van verhalen steken nog talloze onafgewikkelde draadjes. Uitgezonden op de Nederlandse televisie, zoals de NPS binnenkort gaat doen, zou The Kingdom wel eens een groot succes kunnen worden, als een soort van Medisch Centrum West voor de intelligentsia.

Van die (eerste) vier afleveringen werd echter ook een 35mm-filmkopie vervaardigd, die vorig jaar tijdens het festival van Venetië en onlangs nog op het International Filmfestival Rotterdam een zeer goede ontvangst ten deel viel. Mede daarom gaat The Kingdom nu eerst een tijdje op een groot scherm vertoond worden; een bioscoopuitbreng levert meer prestige op dan een televisiepremière.

Persoonlijk vind ik The Kingdom zeer ongeschikt voor een dergelijke vertoning; het hele herhalings- en herkenningseffect gaat verloren bij vertoning achter elkaar door. Ook de groezelige kwaliteit van de bijna monochrome kleuren en van de rafelige cameravoering, die op televisie authenticiteit suggereert, werkt in projectie averechts, als een doorzichtig truukje.

Wat is dat toch voor onzin, dat televisieprodukties pas serieus genomen kunnen worden, als ze in de bioscoop vertoond worden? Von Trier maakt een baanbrekende, verfrissende en hemelschokkende tv-serie, en het overrompelende effect daarvan wordt gedempt door The Kingdom op een niet-geëigende plaats voor de wolven te gooien. Want het aangename wegwerpkarakter van The Kingdom (zelf heeft Von Trier het over het bevrijdende gevoel eens een produktie met je linkerhand te kunnen regisseren) richt zich in een filmhuis juist tegen de 'film'.