OUDE NUMMERS  
  FILMARCHIEF  
  DOSSIER OPSPORING  
  DOCUMENTATIESERVICE  

Briljant verval van exclusief drietal

Zo begint Shallow Grave: niet helemaal in de haak, maar wel grappig, fris, jong en dynamisch. Rockmuziek begeleidt beelden van het trappenhuis richting walhalla en overstemt de pret van het drietal op de canapé. De vaart van de introductie wordt wel al een enkele keer doorkruist door een melkwitte close-up van de kop van David, die mooie dingen over vriendschap zegt. We storen ons niet aan deze inbreuk op het verhaal en slaan gade hoe ene Hugo de Olympus verovert. Juliette ziet misschien wat in hem, seksueel, maar dat blijft in het midden. Hij trekt in en sluit zichzelf op in zijn kamer. De film komt tot rust. We zien het drietal overleggen, enigszins bedremmeld, en dan besluiten de deur te forceren. Op het bed ligt een naakte dode, een zonderlinge zelfmoordenaar, en zijn koffer herbergt een fortuin aan bankbiljetten.

De kijker wordt het vergund verband te kunnen leggen tussen de dode Hugo en twee onbekende mannen die in scènes met dezelfde verhaal-doorbrekende functie als de close-ups van David, op wrede wijze een slachtoffer een bekentenis proberen af te dwingen. Uiteraard belet dit de onwetende Alex niet een subliem plan te opperen: nee, nee, ze waarschuwen de politie helemaal niet, juist niet. Ze ontnemen het lijk alle identificatiemogelijkheden, zoals hoofd, voeten, handen en tanden, begraven het restant, de lijkverbrandingsoven in Juliettes ziekenhuis kan voor het overige nuttige diensten bewijzen - en ze delen de buit. Alex overtuigt Juliette en David (die de meeste bezwaren heeft) met dezelfde bravoure als ze gedrieën aan de dag legden tijdens de ballotagescènes: dit is de taal die zij spreken. En verstaan.

Hoe ogenschijnlijk totale verbondenheid kan zijn, daar gaat Shallow Grave over. Vanaf het moment dat de vriendschap een prijs heeft, de buit, dondert zij als een kaartenhuis in elkaar. Of beter gezegd: dat is het resultaat, want het verval zelf is een door regisseur Danny Boyle en scenarist John Hodge briljant en juist tergend gedetailleerd weergegeven proces. Gaandeweg de deconstructie begint het onverslaanbare trio de wapens op elkaar te richten, in wisselende kongsi's, met spionage en contra-spionage, steeds verder verwikkeld rakend in een in bloedige strijd ontaardend spel, al snel onomkeerbaar en uiteindelijk noodlottig.

Shallow Grave heeft zowaar het een en ander met een klassieke tragedie gemeen: daarom en alleen daarom is het niet mis te verstane geweld in de film acceptabel. Anders dan bij voorbeeld in het monument van vrijblijvendheid, Pulp Fiction, houdt het geweld in Shallow Grave verband met gebeurtenissen en, achteraf beschouwd, fatale beslissingen en wordt het noodzakelijk: vanaf een bepaald moment is er geen andere oplossing meer.

Tegelijkertijd weten Boyle en Hodge de indruk te wekken dat uiteindelijk niet zozeer de banale buit drijfveer is, maar de wil tot winnen en de in principe zo onschuldige, prikkelende rivaliteit tussen hechte vrienden. Dit aspect, dat schuilgaat in de details, de hilarische schets van de vriendschap in het begin en in de malicieuze slotsom, maakt Shallow Grave draaglijk. Want voor het overige vertelt de film het bikkelharde, seks- en emotieloze verhaal van drie aan elkaar gewaagde individuen, die op onrustbarend alledaagse wijze hun hand overspelen.